Hành trình gieo chữ ở bản Rào Tre

Nỗ lực bền bỉ của thầy cô nơi vùng khó

Dưới chân dãy Giăng Màn, bản Rào Tre (xã Phúc Trạch) là nơi sinh sống của hơn 150 nhân khẩu người Chứt. Từ nếp sống hoang dã, tách biệt, người Chứt được vận động định cư, có nhà cửa ổn định, được hỗ trợ hòa nhập. Và từ đó, hành trình gieo chữ bắt đầu, âm thầm nhưng bền bỉ, được thắp lên bởi nhiệt huyết của thầy cô giáo, sự sát cánh của lực lượng biên phòng cùng nhiều tấm lòng hảo tâm.

Những buổi sáng ở Rào Tre thường bắt đầu sớm hơn ở nhiều ngôi trường dưới xuôi. Không ít giáo viên Trường Tiểu học Hương Liên phải xuống bản đón từng em học sinh, những đứa trẻ nhà xa, chưa biết đi xe đạp hoặc thiếu người lớn đưa đón.

Cô giáo Đinh Thị Hải Anh chia sẻ: “Các cháu còn nhỏ, có em sợ mưa gió, có em hay trốn học. Muốn các cháu đi học đều, nhiều hôm chúng tôi phải vào tận nhà, chở đi rồi chiều lại đưa về”.

Khó nhất với giáo viên nơi đây là rèn nề nếp ban đầu. Trẻ Chứt vốn quen với vui chơi, múa hát ở bậc mầm non, ít được làm quen với sách vở. Vì vậy, khi vào lớp 1, từng nét chữ, từng âm đọc đều trở thành thử thách. “Những buổi học đầu, giáo viên phải cầm tay từng em, chỉ từng nét chữ. Giờ ra chơi cũng tranh thủ kèm để các em nhớ bài. Chiều rảnh lại phụ đạo thêm. Những em tiếp thu chậm thì dạy riêng”, cô Hải Anh nói.

Việc thiếu sự kèm cặp của gia đình khiến công việc của giáo viên càng nặng nề. Phụ huynh đi làm xa, ít thời gian để hỗ trợ con. Bài vở ở nhà vì thế hầu như không được theo dõi. Giáo viên trở thành người dìu dắt từ nếp học, thói quen tự giác cho đến từng kỹ năng nhỏ.

Trong điều kiện đặc thù của vùng núi, Trường Tiểu học Hương Liên xác định nhiệm vụ trọng tâm là vừa đảm bảo sức khỏe, vừa duy trì chuyên cần. Hiệu trưởng Đặng Khánh Tùng cho biết: “Các em có bữa sáng, bữa trưa đầy đủ thì mới có sức học. Không thể để các cháu đến lớp trong cảnh đói bụng”.

Nhờ sự chung tay của các nhà hảo tâm, từ năm 2022 đến nay, học sinh người Chứt đều được ăn sáng và ăn trưa tại trường. Nhờ đó, sĩ số ổn định, tinh thần học tập cải thiện rõ rệt. Các em mạnh dạn giao tiếp bằng tiếng Việt, biết xung phong trả lời câu hỏi, đọc to và rõ ràng hơn.

Song song với việc chăm lo bữa ăn, thầy cô còn đều đặn xuống bản thăm hỏi từng hộ, nhắc phụ huynh quan tâm việc học của con. “Nhiều bố mẹ chưa có điều kiện để theo sát con cái. Muốn duy trì chuyên cần thì phải vận động liên tục”, ông Tùng chia sẻ.

Điểm tựa đến trường của trẻ em Chứt

Ở Rào Tre, bộ đội biên phòng không chỉ giữ gìn biên cương mà còn giữ giấc mơ đến lớp của trẻ em người Chứt. Từ nhiều năm nay, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Bản Giàng vừa hỗ trợ đưa đón học sinh, vừa kiểm tra bài vở mỗi tối, trở thành người thầy thứ hai của lũ trẻ.

Trung tá Nguyễn Đức Long – cán bộ Đồn Biên phòng Bản Giàng cho biết: “Có hôm trời mưa gió, phụ huynh bận, anh em trực tiếp qua từng nhà gọi các cháu đi học. Tối về lại ghé kiểm tra xem các cháu đã học bài chưa. Với những gia đình đi làm xa, nhiều hôm chúng tôi còn thay bố mẹ để quản lý các cháu”.

Không chỉ vậy, lực lượng biên phòng còn vận động hỗ trợ sách vở, thuốc men và tạo môi trường học tập lành mạnh cho trẻ người Chứt. Nhờ sự đồng hành ấy, nhiều em đã đạt thành tích đáng khích lệ. Gần đây, bản Rào Tre có hai học sinh đỗ vào Trường Đại học Hà Tĩnh, điều mà cách đây vài năm, bà con còn nghĩ là không tưởng.

Với người Chứt, con chữ chính là thay đổi lớn nhất trong đời sống hôm nay. Trưởng bản Hồ Thị Kiên xúc động: “Ngày trước, đi học vất vả lắm, nhiều người bỏ dở. Giờ các cháu được thầy cô quan tâm, được bộ đội đưa đón, được ăn bán trú. Bà con mừng lắm”.

Niềm tin vào con đường học tập được gieo sâu trong từng gia đình. Mỗi sáng nhìn con trẻ mặc áo đồng phục, đeo cặp sách đến trường, người lớn như nhìn thấy tương lai bản Rào Tre đang dần mở ra.

“Bà con biết ơn các thầy cô, bộ đội. Chúng tôi sẽ cố gắng cho các cháu đi học đầy đủ, để biết cái chữ mà xây dựng bản làng sau này”, bà Kiên nói.

Những đổi thay ở Rào Tre hôm nay là kết quả của sự kiên trì và đồng lòng. Con chữ không chỉ mang tri thức mà còn thắp lên hy vọng mới cho cộng đồng người Chứt, một trong những dân tộc ít người nhất của Hà Tĩnh. Mỗi bước chân đến lớp của các em, mỗi trang vở được mở ra đều là minh chứng cho hành trình bền bỉ ấy, hành trình gieo chữ giữa đại ngàn Giăng Màn.