Nếu không đổi mới đào tạo, nhân lực ngành du lịch khó đi đường dài

Không chỉ dừng lại ở việc đào tạo nghề thuần túy, nhiều cơ sở giáo dục công lập đang tìm kiếm những mô hình mới nhằm trang bị cho người học các năng lực thích ứng với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và yêu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.

Thực tiễn triển khai dự án “Học tập trọn đời” tại một số trường cao đẳng du lịch trong thời gian qua cho thấy, khi đào tạo được đặt trong mối liên kết chặt chẽ giữa nhà trường – doanh nghiệp – tổ chức xã hội, những chuyển động tích cực đã bắt đầu hình thành, không chỉ ở người học mà cả trong tư duy giảng dạy và quản trị giáo dục.

Đào tạo du lịch không thể đứng ngoài yêu cầu phát triển bền vững

Theo Tiến sĩ Nguyễn Doãn Thành, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Du lịch Nha Trang - cơ sở giáo dục công lập trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, sứ mệnh của nhà trường không chỉ là cung ứng lao động cho ngành du lịch, mà còn góp phần xây dựng nguồn nhân lực có khả năng phát triển lâu dài cùng ngành.

“Đào tạo du lịch hôm nay không thể chỉ dừng lại ở kỹ năng nghề, mà phải gắn với tư duy học tập suốt đời, năng lực số, kỹ năng xanh và trách nhiệm xã hội”, ông Thành nhấn mạnh.

Với vị thế là trung tâm đào tạo du lịch trọng điểm của khu vực duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, nhà trường xác định rõ vai trò kết nối giữa đào tạo và thực tiễn doanh nghiệp, giữa chương trình học và nhu cầu của thị trường.

Dự án “Học tập trọn đời” được triển khai tại Trường Cao đẳng Du lịch Nha Trang là một ví dụ cho cách tiếp cận đó. Thay vì những khóa tập huấn rời rạc, dự án được thiết kế theo hướng đồng bộ, từ bồi dưỡng đội ngũ giảng viên đến đổi mới nội dung học tập cho sinh viên, đồng thời đặt trọng tâm vào khả năng duy trì sau khi dự án kết thúc.

Một trong những điểm thay đổi rõ nét mà dự án mang lại là sự chuyển dịch vai trò của giảng viên. Thông qua quá trình tham gia dự án, đội ngũ giảng viên nòng cốt được tiếp cận các phương pháp giảng dạy hiện đại, tích hợp kỹ năng số, trí tuệ nhân tạo (AI), tư duy phản biện và các năng lực phục vụ phát triển bền vững.

Giảng viên không còn chỉ là người giảng bài theo giáo trình, mà trở thành người hướng dẫn, người đồng hành và truyền cảm hứng cho sinh viên trong hành trình học tập suốt đời. Đây được xem là điều kiện quan trọng để nâng cao chất lượng đào tạo trong bối cảnh tri thức và công nghệ thay đổi nhanh chóng.

Về phía người học, sinh viên tham gia dự án được tiếp cận chương trình đào tạo giàu tính ứng dụng, gắn với thực tiễn nghề nghiệp. Bên cạnh kỹ năng chuyên môn, các em được trang bị những năng lực nền tảng như kỹ năng số, kỹ năng làm việc trong môi trường đa văn hóa, kỹ năng sẵn sàng cho công việc và ý thức phát triển bền vững – những yếu tố ngày càng trở nên thiết yếu trong ngành du lịch hiện đại.

Kết nối nhà trường – doanh nghiệp: yếu tố quyết định tính thực chất

Tại Trường Cao đẳng Du lịch Đà Nẵng, dự án “Học tập trọn đời” được triển khai trong hai năm qua đã tạo ra những chuyển biến rõ rệt trong chương trình đào tạo và phương pháp tổ chức dạy học.

Theo Thạc sĩ Hà Thị Vy, Phó Hiệu trưởng nhà trường, điểm đáng ghi nhận nhất của dự án là chương trình đào tạo được xây dựng trên cơ sở tham vấn doanh nghiệp, giúp sinh viên hiểu rõ hơn yêu cầu của thị trường lao động.

“Sinh viên không chỉ học để hoàn thành môn học, mà bắt đầu ý thức được mình cần chuẩn bị những gì để có thể làm việc ngay sau khi ra trường”, bà Vy cho biết.

Bên cạnh đó, việc hình thành lực lượng giảng viên nguồn được xem là yếu tố then chốt giúp nhà trường duy trì và lan tỏa kết quả của dự án. Từ những giảng viên nòng cốt ban đầu, phương pháp dạy học mới được triển khai đồng bộ cho nhiều học phần, kết hợp với các hoạt động ngoại khóa và trải nghiệm nghề nghiệp, tạo ra sự gắn kết giữa đào tạo và thực tiễn.

Đặc biệt, sự tham gia của doanh nghiệp trong các chuyên đề, ngày hội việc làm đã giúp sinh viên tiếp cận trực tiếp với môi trường nghề nghiệp, từ đó điều chỉnh định hướng học tập và rèn luyện kỹ năng một cách thực tế hơn.

Tính bền vững là thước đo giá trị của các dự án giáo dục

Theo bà Đinh Kim Phượng, Quyền Giám đốc Kenan Foundation Asia Việt Nam, thành công lớn nhất của dự án “Học tập trọn đời” không nằm ở số lượng khóa tập huấn hay chứng chỉ được cấp, mà ở khả năng tích hợp các nội dung đào tạo vào chương trình chính khóa của nhà trường.

Sau 3 năm triển khai tại ba trường cao đẳng du lịch ở Hà Nội, Đà Nẵng và Nha Trang, nhiều nội dung về kỹ năng mềm, kỹ năng số, kỹ năng xanh và AI đã trở thành học phần chính thức, gắn với yêu cầu tốt nghiệp của sinh viên. Điều này cho thấy dự án không dừng lại ở tính hỗ trợ, mà từng bước trở thành một phần của hệ thống đào tạo.

Trong năm triển khai tại Khánh Hòa, dù thời gian không dài, việc bổ sung các nội dung về chuyển đổi số và phát triển bền vững được đánh giá là phù hợp với xu thế chung của ngành du lịch trong nước và quốc tế. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan – từ nhà trường, tổ chức xã hội đến cơ quan quản lý – là yếu tố quan trọng bảo đảm tiến độ và chất lượng triển khai.

Những con số về tỷ lệ hoàn thành khóa học, tỷ lệ có việc làm hay mức độ hài lòng của sinh viên là những chỉ báo cần thiết, nhưng theo các nhà giáo dục, giá trị bền vững nhất của mô hình này nằm ở sự thay đổi của người học.

Nhiều sinh viên lần đầu được tiếp cận một cách bài bản với các kỹ năng như viết hồ sơ xin việc, phỏng vấn, xây dựng hình ảnh nghề nghiệp, làm việc nhóm và tư duy phản biện. Quan trọng hơn, các em trở nên tự tin hơn, chủ động hơn và sẵn sàng thử thách bản thân trong môi trường làm việc thực tế.

Trong bối cảnh giáo dục nghề nghiệp đang đứng trước yêu cầu đổi mới mạnh mẽ, những mô hình gắn đào tạo với học tập trọn đời, với nhu cầu thực tiễn và phát triển bền vững cho thấy hướng đi đáng suy ngẫm.

Khi nhà trường giữ vai trò trung tâm, doanh nghiệp tham gia một cách có trách nhiệm và người học được đặt vào vị trí chủ thể, giáo dục không chỉ tạo ra lao động cho trước mắt, mà còn hình thành những công dân nghề nghiệp có khả năng thích ứng lâu dài với sự vận động của xã hội.