Đưa sân khấu, âm nhạc truyền thống đến gần hơn với học sinh

*Trải nghiệm sân khấu ngay trong giờ học

Từ năm 2023, một số trường trung học cơ sở và trung học phổ thông trên địa bàn đã lồng ghép các tiết mục nghệ thuật vào môn “Hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp”. Trong khoảng hai tiết học, học sinh vừa được thưởng thức các trích đoạn tuồng cổ, vừa có cơ hội trực tiếp hóa thân vào nhân vật, trải nghiệm không khí sân khấu ngay tại lớp.

Theo cô Vũ Thị Thu Trang, Tổ trưởng chuyên môn Trường Trung học cơ sở, Trung học phổ thông Hai Bà Trưng (phường Tân Hòa), cách làm này giúp giờ học trở nên sinh động hơn, đồng thời tạo cơ hội để học sinh hiểu sâu hơn giá trị văn hóa, lịch sử dân tộc thông qua nghệ thuật.

Không chỉ dừng lại ở bậc phổ thông, mô hình còn được triển khai tại các cơ sở giáo dục thường xuyên. Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên Quận 4 (phường Vĩnh Hội) hằng năm đều phối hợp với Câu lạc bộ Sân khấu Lạc Long Quân giới thiệu đến học viên các tiết mục đậm chất Nam Bộ, như dân ca, đờn ca tài tử. Đại diện Trung tâm cho biết, dù thời lượng chưa nhiều, song chương trình đã giúp học viên tiếp cận gần hơn với nghệ thuật truyền thống, bồi dưỡng hiểu biết về bản sắc văn hóa dân gian.

Mới đây, chương trình “Sân khấu học đường 2025” đã chính thức khởi động tại Trường Trung học cơ sở Nguyễn Du (phường Sài Gòn). Hoạt động do Đoàn văn nghệ “Tình ca Bắc Sơn” và Câu lạc bộ Sân khấu Lạc Long Quân phối hợp tổ chức, nhằm tạo không gian thưởng thức nghệ thuật trong học đường, đồng thời khơi dậy tình yêu văn hóa truyền thống và niềm tự hào dân tộc trong thế hệ trẻ.

Thầy Cao Đức Khoa, Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Nguyễn Du cho biết, chương trình được dàn dựng công phu, phù hợp định hướng giáo dục địa phương, góp phần giới thiệu đến học sinh những lĩnh vực âm nhạc và sân khấu dân tộc gắn liền đề tài lịch sử Việt Nam. Theo thầy Cao Đức Kha, các em học sinh đã hưởng ứng tích cực, coi đây như một hoạt động ngoại khóa bổ ích giúp hiểu rõ hơn giá trị nghệ thuật truyền thống, từ đó nuôi dưỡng tình yêu đối với văn hóa dân tộc.

Sau buổi diễn mở màn, chương trình dự kiến có 30 suất biểu diễn tại nhiều trường học trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh trong năm học này.

*Khơi dậy niềm tự hào dân tộc trong thế hệ trẻ

Trước đó, tại Thành phố Hồ Chí Minh, nhiều sân khấu đã tích cực triển khai chương trình “Đưa sân khấu vào học đường” và đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tiêu biểu, Sân khấu kịch Phú Nhuận của Nghệ sĩ Nhân dân Hồng Vân từng tạo dấu ấn với loạt vở kịch văn học đưa vào trường học, đặc biệt là các tác phẩm hiện thực phê phán như Số đỏ, Kỹ nghệ lấy tây, Chí Phèo, Bỉ vỏ… Nhờ đó, học sinh có cơ hội tiếp cận các tác phẩm văn học qua lăng kính nghệ thuật sinh động, thay vì chỉ gói gọn trên trang sách giáo khoa.

Nhà hát Kịch Idecaf cũng thành công với chuỗi kịch lịch sử dành cho thanh thiếu niên, như Trần Quốc Toản ra quân, Sơn Tinh - Thủy Tinh, Thánh Gióng, Trưng Nữ Vương, Đinh Bộ Lĩnh…; Trong khi Nhà hát Sân khấu nhỏ của Nghệ sĩ Nhân dân Mỹ Uyên ghi dấu với vở Dấu xưa tái hiện tấm lòng vì nước vì dân của Chủ tịch Hồ Chí Minh, mang đến cho học sinh những trải nghiệm xúc động, giàu cảm hứng.

Các hoạt động này đã nhận được sự hưởng ứng tích cực từ học sinh. Với hình thức trực quan, sinh động, sân khấu không chỉ khơi gợi hứng thú học tập mà còn giúp các em cảm nhận rõ nét hơn giá trị của văn học, lịch sử và đời sống xã hội.

Nghệ sĩ Nhân dân Hồng Vân chia sẻ: “Khi trực tiếp mang kịch đến trường, chúng tôi nhận thấy học sinh tiếp nhận rất tự nhiên và hào hứng. Nhiều em cho biết nhờ được xem kịch mà hiểu rõ hơn về tác phẩm văn học, nhân vật lịch sử, thay vì chỉ học qua sách giáo khoa. Đây cũng chính là động lực để nghệ sĩ chúng tôi tiếp tục đổi mới cách thể hiện, nhằm đưa nghệ thuật đến gần hơn với thế hệ trẻ”.

Trong khi đó, Nghệ sĩ Ưu tú Ca Lê Hồng, người có hơn 60 năm gắn bó với sân khấu truyền thống nhìn nhận, đưa sân khấu, âm nhạc dân tộc vào trường học không chỉ làm phong phú đời sống tinh thần cho học sinh mà còn bồi dưỡng năng lực cảm thụ nghệ thuật, nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống và khơi dậy tinh thần tự hào dân tộc. Khi được tiếp xúc trực tiếp với nghệ thuật, lịch sử và văn học sẽ trở nên gần gũi, sinh động hơn với các em.

Có thể thấy, việc đưa sân khấu, âm nhạc dân tộc vào học đường đã và đang được các cơ sở giáo dục phối hợp cùng đơn vị nghệ thuật tại Thành phố Hồ Chí Minh triển khai với nhiều hình thức đa dạng, sáng tạo. Đây không chỉ là hoạt động ngoại khóa bổ ích mà còn góp phần hình thành lớp khán giả trẻ am hiểu, gắn bó với nghệ thuật truyền thống. Nếu được duy trì thường xuyên và có sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường và đơn vị nghệ thuật, mô hình này sẽ trở thành nền tảng quan trọng để bồi dưỡng tình yêu văn hóa dân tộc, nuôi dưỡng niềm tự hào và khát vọng gìn giữ bản sắc trong thế hệ trẻ./.
Thu Hương