Dự án mở đường giao thông vướng quy hoạch khai thác quặng bauxit: Cần làm đúng quy định

4 dự án mở đường tại huyện Đắk Song

Cụ thể, theo Ban Quản lý dự án và phát triển quỹ đất huyện Đắk Song, năm 2022, địa phương có 4 công trình mở mới được bố trí 38 tỉ đồng, chiếm 29% tổng kế hoạch vốn.

4 dự án mở đường bị vướng quy hoạch bao gồm: Đường giao thông liên xã Nâm N'Jang - Trường Xuân - Đắk N'Drung có tổng mức đầu tư 85 tỉ đồng, kế hoạch vốn năm 2022 là 15 tỉ đồng.

Đường giao thông từ quốc lộ 14 đi xã Trường Xuân và xã Nâm N'Jang có tổng mức đầu tư 83 tỉ đồng, kế hoạch vốn năm 2022 là 15 tỉ đồng.

Tuyến đường giao thông từ quốc lộ 14 vào cầu thôn 2 xã Trường Xuân kết nối với đường phía tây thủy điện Đắk R'Tih đến xã Đắk Rmoan có tổng mức đầu tư là 45 tỉ đồng, kế hoạch vốn năm 2022 được bố trí là 5 tỉ đồng.

Cuối cùng là dự án nâng cấp đường giao thông liên xã Nâm N'Jang và xã Đắk N'Drung với tổng mức đầu tư là 19,8 tỉ đồng, kế hoạch vốn là 3 tỉ đồng.

Hiện 4 công trình này chưa thể triển khai thi công. Nguyên nhân do nằm trong dự thảo Quy hoạch thăm dò khai thác khoáng sản Bauxit của Bộ Công Thương. Mặt khác, 4 công trình này còn nằm trong vị trí xây dựng Tổ hợp nhà máy Alumin - Điện phân nhôm của chủ đầu tư sau này.

UBND huyện Đắk Song đánh giá, tất cả 4 tuyến đường nêu trên có vai trò quan trọng việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Trước những vướng mắc này, UBND huyện Đắk Song đã đề nghị UBND tỉnh Đắk Nông có ý kiến chỉ đạo cụ thể đối với 4 dự án bị vướng quy hoạch thăm dò khai thác khoáng sản bauxit và xây dựng Tổ hợp nhà máy Alumin - Điện phân nhôm, hồ thải bùn đỏ và hồ điều hòa của chủ đầu tư sau này.

Trước khi được bố trí vốn, cả 4 tuyến đường này đều được địa phương nghiên cứu kỹ lưỡng trong việc tạo ra sự liên kết giữa các địa phương, vùng miền trong huyện.

Cũng theo quan điểm của huyện Đắk Song, việc triển khai các dự án mở đường này chỉ sử dụng một phần đất rất nhỏ, không làm ảnh hưởng lớn đến quá trình khai thác quặng bauxit sau này.

Đại diện huyện cũng đưa ra quan điểm: "Về phía chủ đầu tư dự án khai thác quặng bauxit sau này cũng sẽ thuận lợi trong việc sử dụng tuyến đường nêu trên để khai thác, vận chuyển quặng. Do đó, UBND huyện Đắk Song mong muốn các cấp ngành cần sớm đánh giá, có quyết định đối với các dự án mở đường này".

Cần làm theo đúng quy định

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, đại diện Cục Công nghiệp - Bộ Công Thương cho biết, Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng bauxit giai đoạn 2007 - 2015, có xét đến năm 2025 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 167/2007/QĐ-TTg ngày 01/11/2007 (Quy hoạch 167). Đến nay kỳ quy hoạch đã hết hiệu lực, quy hoạch quặng bauxit được rà soát, tích hợp vào Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Bộ Công Thương lập, xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan liên quan, trình Thủ tướng Chính phủ thẩm định và phê duyệt.

Theo Quy hoạch 167, các dự án thăm dò, khai thác, chế biến quặng bauxit trên địa bàn huyện Đắk Song cũng như trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đã được triển khai công tác thăm dò và đánh giá trữ lượng, dự kiến huy động khai thác vào giai đoạn đến năm 2020. Tuy nhiên, theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, đến năm 2020, chỉ triển khai hoàn thành thí điểm đầu tư 2 dự án bauxit thí điểm tại Tân Rai (Lâm Đồng) và Nhân Cơ (Đắk Nông). Do vậy các dự án bauxit khác (trong đó có các dự án thuộc huyện Đắk Song) chưa được triển khai đầu tư khai thác, chế biến theo quy hoạch.

Các quy hoạch ngành cũng như quy hoạch phát triển hạ tầng, phát triển kinh tế xã hội của địa phương đều quan trọng, tuy nhiên, vẫn có thể xem xét một cách khoa học để phát triển hài hòa, mang lại lợi ích cao nhất theo xu thế hội nhập và phát triển. Quy hoạch khoáng sản theo Luật Khoáng sản năm 2010 có thời kỳ 5 năm, tầm nhìn 10 năm. Tuy nhiên, theo Luật Quy hoạch thì quy hoạch khoáng sản có thời kỳ 10 năm, tầm nhìn 20 năm, để khai thác có hiệu quả nguồn tài nguyên, đồng thời không làm cản trở việc phát triển kinh tế xã hội của địa phương.

Đối với các khu vực được khoanh định có triển vọng về tài nguyên khoáng sản, UBND các địa phương cần sớm có định hướng sử dụng đất cho các dự án hạ tầng, phát triển kinh tế xã hội; phối hợp chặt chẽ với các Bộ ngành liên quan xem xét trong quá trình lập quy hoạch khoáng sản (có thể triển khai khai thác sớm để hoàn trả mặt bằng để đầu tư các dự án hạ tầng, dự án phát triển kinh tế xã hội hoặc đưa vào dự trữ khoáng sản quốc gia để bảo vệ và phát triển kinh tế xã hội theo Nghị định số 51/2021/NĐ-CP ngày 01/4/2021 của Chính phủ).

Đối với tỉnh Đắk Nông, một phần diện tích có chứa khoáng sản bauxit đã hoàn thành công tác thăm dò, một phần diện tích đã được cấp phép khai thác, còn lại diện tích chứa quặng bauxit đã được điều tra đánh giá và sẽ tiến hành thăm dò trong giai đoạn tới. Riêng với khu vực huyện Đắk Song, tại thời điểm xây dựng Quy hoạch 167 (năm 2006) các dự án giao thông nêu trên chưa có chủ trương đầu tư nên các dự án quy hoạch thăm dò, khai thác quặng bauxit trên địa bàn huyện Đắk Song chưa bị ảnh hưởng của các tuyến giao thông cũng như các dự án phát triển kinh tế - xã hội khác trong khu vực. Vì vậy, việc các tuyến đường giao thông dự kiến mở mới đi qua khu vực huyện Đắk Song có vướng mắc với quy hoạch quặng bauxit là khó tránh khỏi.

Trở lại câu chuyện 4 dự án mở đường tại huyện Đắk Song, đại diện Cục Công nghiệp cho rằng: Để triển khai đầu tư các tuyến đường giao thông phục vụ phát triển kinh tế xã hội, dân sinh, nhưng cũng đồng thời giảm thiểu ảnh hưởng đến quy hoạch phát triển các dự án khai thác, chế biến quặng bauxit, địa phương cần xác định rõ tính cấp thiết, dự kiến tiến độ đầu tư của các dự án; rà soát kỹ hướng tuyến các dự án giao thông (giảm thiểu đi qua khu vực có phân bố quặng bauxit), tọa độ ranh giới hành lang bảo vệ tuyến giao thông đi qua khu vực có phân bố khoáng sản bauxit, tổn thất tài nguyên do đầu tư tuyến giao thông, xây dựng phương án bảo vệ, sử dụng tài nguyên, đánh giá đầy đủ tác động (cả những tác động tích cực lẫn hạn chế) của dự án giao thông với các quy hoạch quặng bauxit.

Trên cơ sở đánh giá toàn diện lại về các tác động này, các cơ quan chức năng sẽ đề xuất các phương án, giải pháp cụ thể, lấy ý kiến của các Bộ, cơ quan liên quan, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định việc điều chỉnh quy hoạch quặng bauxit theo quy định.