Ngày Khuyến học Việt Nam (2/10): Lan tỏa triết lý "Học không bao giờ cùng" trên hành trình xây dựng xã hội học tập

* Đồng hành cùng sự nghiệp đổi mới giáo dục của Đảng, Nhà nước

Hội Khuyến học Việt Nam, hầu hết là những cán bộ hưu trí, tâm huyết, có nhiều đóng góp cho sự nghiệp khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập của đất nước. Từ ngày thành lập 29/2/1996, Hội Khuyến học Việt Nam đã trở thành lực lượng nòng cốt trong việc khuyến khích, hỗ trợ, liên kết để thúc đẩy phong trào học tập thường xuyên, học tập suốt đời, mở rộng cơ hội học tập cho mọi tầng lớp nhân dân, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng xã hội học tập.

Ngay từ những ngày đầu, Hội Khuyến học Việt Nam đã xác định ba nhiệm vụ trọng tâm: khuyến khích tinh thần học tập, hỗ trợ những đối tượng cần điều kiện học tập và liên kết các lực lượng xã hội cùng tham gia vào sự nghiệp "khuyến học – khuyến tài – xây dựng xã hội học tập". Hội phục vụ cho tất cả công dân, từ lứa tuổi mầm non cho đến người cao tuổi còn say mê học hỏi, với phương châm học trong nhà trường và cả ngoài nhà trường. Trong đó, giáo dục tiếp tục, học tập thường xuyên, học tập suốt đời được coi là nền tảng then chốt.

Hội hoạt động theo Chỉ thị 11-CT/TW ngày 13/4/2007 của Bộ Chính trị và từ năm 2019 đến nay là Kết luận số 49-KL/TW ngày 10/5/2019 về tiếp tục thực hiện Chỉ thị 11-CT/TW của Bộ Chính trị khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập. Hiện nay, Hội đang tích cực triển khai Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về "Đột phá phát triển giáo dục và đào tạo", cùng nhiều nghị quyết và quyết định quan trọng của Đảng và Chính phủ. Trong đó, đáng chú ý là việc thực hiện hai đề án thành phần của Quyết định số 387/QĐ-TTg ngày 25/3/2022 phê duyệt Chương trình "Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị giai đoạn 2021-2030"; Quyết định số 677/QĐ-TTg ngày 3/6/2022 phê duyệt Chương trình "Xây dựng mô hình công dân tập giai đoạn 2021-2030".

Song song, Hội cũng đồng hành cùng Nghị quyết 29-NQ/TW về "Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế" và các phong trào thi đua do Thủ tướng Chính phủ phát động "Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời, đẩy mạnh học tập suốt đời giai đoạn 2023-2030" và "Bình dân học vụ số" trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay.

Một dấu ấn đáng chú ý khác là công tác tham mưu chính sách. Hội phối hợp chặt chẽ với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng nhiều trường đại học, viện nghiên cứu để tổ chức hội thảo, tổng kết thực tiễn, từ đó đề xuất chủ trương và giải pháp cụ thể cho Bộ Chính trị và Chính phủ. Ở các địa phương, hội khuyến học cũng phát huy vai trò cầu nối, đưa chủ trương đến với cơ sở một cách hiệu quả.

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Tất Dong, trong gần 30 năm, Hội Khuyến học Việt Nam đã thúc đẩy từng công dân, từng cộng đồng dân cư thực hiện những hành trình tri thức liên tục, kiên trì và bền vững theo triết lý “Học không bao giờ cùng” của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Mọi hoạt động khuyến học, khuyến tài do Hội tổ chức đều hướng tới phát triển những mô hình học tập. Thông qua những mô hình đó, mỗi công dân đều được nuôi dưỡng trong một môi trường sinh thái, có sự thống nhất giái dục gia đình với giáo dục học đường và giáo dục xã hội.

* Thành quả từ phong trào khuyến học – khuyến tài

Tính đến 30/6/2025, Hội Khuyến học Việt Nam đã quy tụ hơn 27 triệu hội viên trên cả nước. Ở nhiều địa phương, tỷ lệ đảng viên trong các tỉnh hội chiếm tới 70–80%. Hệ thống hội hiện diện tại 70% các trường học từ phổ thông đến đại học, đồng thời lan tỏa tới Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và nhiều đơn vị, cơ quan. Sự tham gia của lãnh đạo sở, ngành, mặt trận trong Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Hội đã tạo thành sức mạnh chính trị – xã hội quan trọng, góp phần đưa phong trào khuyến học phát triển sâu rộng.

Hội cũng xây dựng, triển khai các bộ công cụ đánh giá mô hình học tập, đồng thời tổ chức tập huấn, kiểm tra cơ sở thường xuyên. Nhờ vậy, ý thức học tập trong nhân dân ngày càng được nâng cao, từ gia đình, dòng họ cho đến cộng đồng. Nhiều mô hình sáng tạo, thiết thực đã xuất hiện và được nhân rộng, với tỷ lệ hoàn thành vượt chỉ tiêu được giao. Khảo sát xã hội học cho thấy trên 95% người dân, chính quyền địa phương đánh giá cao tác động của hoạt động khuyến học đối với phát triển kinh tế – xã hội, xây dựng nông thôn mới và ổn định xã hội.

Một điểm sáng nổi bật là sự phát triển của Quỹ Khuyến học – khuyến tài, được hình thành hoàn toàn từ nguồn xã hội hóa. Nhờ sự vận động đa dạng, quỹ hiện có số dư trên 4.000 tỷ đồng, hằng năm trao hàng triệu suất học bổng cho học sinh, sinh viên và người lao động. Đặc biệt, từ năm 2020, học bổng "Học không bao giờ cùng" được trao đồng loạt vào ngày 19/5 (ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh), để nhắc nhở mọi người về tinh thần tự học, học tập suốt đời theo lời dạy của Bác.

Không chỉ dừng lại ở học bổng, Hội còn gắn phong trào khuyến học với các sự kiện lớn. Trong đại dịch COVID-19, chương trình "Máy tính cho em" đã hỗ trợ hàng ngàn học sinh để có điều kiện học trực tuyến. Giải thưởng "Nhân tài Đất Việt" do Hội khởi xướng từ năm 2005 đã trở thành giải thưởng uy tín, thu hút và động viên hàng loạt công trình nghiên cứu có giá trị thực tiễn cao trong nhiều lĩnh vực như y dược, nông nghiệp, công nghệ thông tin, môi trường. Giải thưởng cũng từng vinh danh các nhà khoa học Việt kiều, khẳng định trí tuệ Việt Nam trên trường quốc tế.

Hoạt động đối ngoại của Hội cũng được chú trọng. Từ hợp tác với Hội Khuyến học Báo Asahi (Nhật Bản), phối hợp cùng Khan Academy (Hoa Kỳ) trong chương trình "Bình dân học vụ số", đến trao học bổng cho học sinh Lào, Campuchia… tất cả đều góp phần mở rộng tầm ảnh hưởng và khẳng định uy tín của Hội trên trường quốc tế.

Đồng thời, Hội cũng thực hiện tốt việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo yêu cầu mới, từ gần 70 đầu mối trực thuộc Trung ương nay chỉ còn 3. Sự tinh gọn giúp hoạt động hiệu quả, linh hoạt hơn, phù hợp bối cảnh mới.

Sau gần ba thập kỷ bền bỉ, Hội Khuyến học Việt Nam đã trở thành điểm tựa vững chắc cho hàng triệu người dân trên con đường học tập suốt đời, góp phần quan trọng vào sự nghiệp giáo dục, đào tạo, cũng như công cuộc phát triển bền vững của đất nước.

* Đổi mới, sáng tạo để xây dựng xã hội học tập bền vững

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Doan, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, chặng đường sắp tới, Hội Khuyến học Việt Nam sẽ tiếp tục nỗ lực nhiều hơn nữa để phục vụ sự nghiệp giáo dục – đào tạo, khuyến học, khuyến tài và xây dựng xã hội học tập. Hội xác định phải đổi mới tư duy, sáng tạo hơn trong hoạt động, kế thừa những bài học đã có để đi tiếp một cách vững vàng. Trọng tâm của Hội là triển khai Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, với mong muốn góp phần bảo đảm công bằng, bình đẳng trong giáo dục, tạo cơ hội học tập rộng mở cho mọi người dân thông qua các học bổng, sự vinh danh và khích lệ tinh thần học tập. Đồng thời, Hội sẽ phối hợp với các bộ, ngành, tổ chức để thúc đẩy những mô hình học tập theo hướng số hóa, nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phục vụ hội nhập và phát triển kinh tế tri thức.

"Một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng là giáo dục đạo đức, nhân cách cho thế hệ trẻ. Trước thực tế một bộ phận học sinh có biểu hiện chưa lành mạnh, chúng tôi phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo để tìm giải pháp, phân định rõ vai trò của gia đình, nhà trường, xã hội. Đây là việc làm cần thiết để nuôi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước, xây dựng môi trường học đường lành mạnh và bền vững. Cùng với đó, Hội sẽ tiếp tục hợp tác quốc tế, trong đó có chương trình "Bình dân học vụ số", đồng thời chú trọng nâng cao năng lực số cho cán bộ hội. Hội cũng đang nỗ lực số hóa trong quản lý, điều hành các công việc. Hội cũng đặt mục tiêu vận động kiều bào tham gia khuyến học, khuyến tài và vinh danh các nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài thông qua những giải thưởng uy tín như Nhân tài Đất Việt hay Khuyến học- Hành trình tri thức. Đó là cách chúng tôi kết nối sức mạnh trong và ngoài nước, để cùng nhau xây dựng một xã hội học tập thực sự vững chắc và bền lâu", Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam nhấn mạnh.

Sau gần ba thập kỷ, Hội Khuyến học Việt Nam đã trở thành điểm tựa bền vững của phong trào học tập suốt đời, góp phần chắp cánh tri thức cho hàng triệu người dân. Trên hành trình sắp tới, Hội tiếp tục đổi mới, sáng tạo, khẳng định vai trò nòng cốt trong xây dựng xã hội học tập, cùng đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc như chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm ./.
Hạnh Quyên