Khôi phục ưu đãi cho nông sản, giảm gánh nặng cho doanh nghiệp

Bà Nguyễn Thị Cúc.

Phóng viên: Thưa bà, thời gian qua, có nhiều kiến nghị của các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp phản ánh vướng mắc về chính sách thuế GTGT, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi và điều kiện hoàn thuế. Xin bà cho biết những khó khăn cụ thể?

Bà Nguyễn Thị Cúc: Ngày 26/11/2024, Quốc hội thông qua Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, trong đó có nội dung tác động trực tiếp đến nhóm hàng nông, lâm, thủy, hải sản (một trong những nhóm ngành có kim ngạch xuất khẩu lớn của Việt Nam).

Theo quy định trước đây, hàng nông, lâm, thủy, hải sản tươi sống do người dân trực tiếp nuôi trồng, đánh bắt và bán ra thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT. Khi các sản phẩm này được bán cho doanh nghiệp, hợp tác xã để chế biến hoặc xuất khẩu, dù thông qua khâu thương mại, các đơn vị thu mua vẫn không phải kê khai, tính và nộp thuế GTGT đầu ra, đồng thời không phát sinh thuế GTGT đầu vào.

Tuy nhiên, kể từ ngày 1/7/2025, Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15 quy định doanh nghiệp phải trả thuế GTGT 5% đầu vào đối với hàng hóa là các sản phẩm nông nghiệp mua bán ở khâu thương mại. Số thuế GTGT phát sinh sau đó lại phải hoàn thuế đối với các mặt hàng có phần lớn sản lượng dành cho xuất khẩu (như cá da trơn, hồ tiêu, cà phê…), dẫn đến kéo dài thời gian hoàn thuế và làm đọng vốn của doanh nghiệp. Trong khi đó, các tổ chức tín dụng không giải ngân phần thuế GTGT này khi cấp vốn lưu động, gây áp lực tài chính và giảm hiệu quả kinh doanh.

Theo phản ánh từ các hiệp hội ngành hàng, việc phát sinh thuế tại khâu thương mại khiến chi phí tăng, giá thành xuất khẩu đội lên trong khi giá bán lại khó tăng tương ứng. Điều này làm giảm sức cạnh tranh của hàng Việt Nam và ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu.

Với 421/424 Đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, sáng 11/12/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế Giá trị gia tăng.

Phóng viên: Ngày 11/12/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế GTGT. Bà đánh giá như thế nào về những điều chỉnh tại Luật mới này?

Bà Nguyễn Thị Cúc: Trước những bất cập trên, Bộ Tài chính đã lắng nghe đầy đủ phản ánh của các hiệp hội, doanh nghiệp, từ đó kịp thời nghiên cứu và đề xuất Chính phủ sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan. Chính phủ sau đó đã trình Quốc hội xem xét và điều chỉnh tại Luật Thuế GTGT.

Theo phương án sửa đổi đã được thông qua, sẽ đưa trở lại quy định: sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến hoặc chỉ qua sơ chế thông thường mua bán ở khâu thương mại thuộc diện không phải kê khai, tính nộp thuế GTGT nhưng được khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Quy định này giúp doanh nghiệp không phải trả thuế GTGT 5% đầu vào, khắc phục tình trạng thu rồi lại hoàn đối với các mặt hàng phục vụ xuất khẩu.

Luật cũng sửa đổi chính sách thuế GTGT đối với các sản phẩm thuộc nhóm nêu trên khi được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, bảo đảm phù hợp với quy định của pháp luật về thức ăn chăn nuôi. Theo đó, cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi sẽ không phải trả thuế GTGT 5% như trước.

Việc sửa đổi Luật lần này được đánh giá là cấp bách và cần thiết để kịp thời khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ, sớm khôi phục sản xuất kinh doanh, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp, đồng thời tháo gỡ "điểm nghẽn" trong hoàn thuế GTGT

Phóng viên: Những thay đổi tại Luật Thuế GTGT mới được kỳ vọng mang lại hiệu quả gì, thưa bà?

Bà Nguyễn Thị Cúc: Các điều chỉnh lần này sẽ giúp doanh nghiệp giảm áp lực tài chính, tăng hiệu quả kinh doanh và cải thiện dòng tiền do không còn tình trạng phải nộp thuế rồi chờ hoàn thuế đối với hàng hóa phục vụ xuất khẩu. Đồng thời, chi phí sản xuất sẽ giảm, góp phần tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm trong nước so với hàng nhập khẩu.

Quy định mới cũng giúp rút ngắn thời gian hoàn thuế; cơ sở xuất khẩu sẽ được hoàn thuế theo quy định mà không phải chờ xác minh việc người bán đã kê khai, nộp thuế, từ đó tạo thuận lợi rõ rệt cho hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp.

Phóng viên: Xin cảm ơn những chia sẻ của bà!