Nỗi đau da cam và khát vọng sống mãnh liệt

* Những nỗi đau kéo dài

Theo Phó Giáo sư, Tiến sỹ, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Hồng Sơn, Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Thành phố Hồ Chí Minh, hiện, cả nước có hơn 850.000 nạn nhân thuộc thế hệ thứ 2, 350.000 nạn nhân thuộc thế hệ thứ 3 và khoảng 500 người là nạn nhân thuộc thế hệ thứ 4.

Đời sống của các nhạn nhân rất khó khăn, nhất là những gia đình có nhiều thế hệ, sinh con dị tật, dị dạng, mất khả năng lao động. Đặc biệt, mức chi phí chăm sóc y tế đặc biệt khá cao và vượt ra ngoài khả năng thanh toán của nhiều gia đình…

Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Hồng Sơn cho biết, mỗi khi nhắc đến các nạn nhân da cam, mọi người không khỏi xót xa trước những mất mát về thể xác và tinh thần - những nỗi đau âm ỉ vẫn còn in sâu trong tâm khảm mỗi người. Họ đã và đang rất cần sự sẻ chia, cảm thông và những hành động cụ thể để xoa dịu nỗi đau đó.

“Trước mắt, các nạn nhân cần được chăm sóc y tế đầy đủ, được đảm bảo về sức khỏe, vật chất, tinh thần để ổn định cuộc sống. Hơn bao giờ hết, chúng ta cần nỗ lực cùng nhau hướng tới một tương lai nhân ái và công bằng hơn”, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Hồng Sơn chia sẻ.

Nhiễm chất độc dioxin trong thời kỳ chiến tranh, bà Trần Tố Nga (sinh năm 1942) từng là phóng viên Thông tấn xã Giải phóng đã dành hơn 1/3 đời người để đi tìm công lý, nói lên những điều mà hàng triệu nạn nhân chưa bao giờ và không còn cơ hội để nói. Trong suốt hành trình 16 năm ròng rã đi tìm công lý cho các nạn nhân chất độc da cam/dioxin sau khi sang Pháp định cư (1990), bà Trần Tố Nga càng thấu cảm, xót xa nỗi đau tột cùng của những nỗi đau mà những nạn nhân da cam phải gánh chịu; nỗi khổ tột cùng của những nỗi khổ mà gia đình họ phải gánh chịu sang thế hệ thứ 2, thứ 3 và bắt đầu sang thế hệ thứ 4…

Khởi kiện các tập đoàn hóa chất Mỹ đã cung cấp cho quân đội nước này chất độc da cam/dioxin để sử dụng trong chiến tranh Việt Nam, bà Trần Tố Nga khẳng định, chất độc da cam là thảm họa bởi di chứng di truyền qua nhiều thế hệ; là chất hủy diệt các thế hệ gia đình dòng tộc; gieo rắc nỗi đau cho các nạn nhân và cả gia đình họ. Các con, cháu của bà đều phải vật lộn với nỗi đau chất độc da cam/dioxin. Hàng triệu nạn nhân cũng phải gánh chịu sự tàn phá sức khỏe…

“Nay đã ngoài 80 tuổi, sức đã yếu nên tôi đã lập hồ sơ, pháp lý cho Luật sư ủy quyền toàn diện người kế tục để có thể tiếp tục đi kiện. Cá nhân tôi vẫn tiếp tục theo đuổi hành trình cho cuộc đấu tranh của những nạn nhân da cam đến hơi thở cuối cùng…”, bà Nga khẳng định.

Theo Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin, Thành phố Hồ Chí Minh sau hợp nhất có trên 13.000 nạn nhân da cam trong danh sách hỗ trợ. Song, con số thực sự còn rất nhiều và ước tính lên đến 28.000 người chưa có “hộ khẩu da cam” đang đối mặt với các di chứng trông chờ sự chung tay giúp đỡ của cộng đồng xã hội…

Nhìn lại hành trình hơn 16 năm theo đuổi vụ kiện của người phụ nữ nay đã ngoài 80 tuổi có thể thấy nghị lực phi thường của bà cũng như sự ủng hộ của đồng bào trong nước, kiều bào tại Pháp và nhiều nước trên thế giới yêu chuộng hòa bình.

“Hành trình đi tìm tiếng nói cho hơn 4,8 triệu nạn nhân bị phơi nhiễm của bà Trần Tố Nga tuy chưa dành thắng lợi trọn vẹn nhưng đó là biểu tượng của người phụ nữ Việt Nam trước 14 công ty hóa chất Mỹ”, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Hồng Sơn miêu tả.

Theo Hội Nạn nhân chất độc Da cam/dioxin Thành phố Hồ Chí Minh, chất độc da cam đã làm cho 4,8 triệu người Việt Nam bị phơi nhiễm. Từ năm 1975 cho đến nay, gần 1 triệu người đã từ trần, còn hơn 3 triệu người là nạn nhân đi lại rất khó khăn với bao thảm cảnh. Hàng trăm nghìn nạn nhân đã chết, hàng trăm nghìn người đang vật lộn với căn bệnh hiểm nghèo…

* Người truyền cảm hứng

Dù chiến tranh khép lại hơn 50 năm nhưng hậu quả của 10 năm quân đội Mỹ (1961-1971) rải khoảng 80 triệu lít chất độc hóa học trên diện tích 3,06 triệu ha khiến nước ta gánh chịu thảm họa tàn khốc với hơn 4,8 triệu đồng bào bị phơi nhiễm.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sỹ, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Hồng Sơn, nhiều năm qua, Đảng và nhà nước luôn có những chính sách dành cho nạn nhân da cam/dioxin; chính sách cho người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc và con đẻ của người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học được trợ cấp hằng tháng theo quy định nhưng vẫn đang còn ở mức khiêm tốn so với nhu cầu cuộc sống của đa số nạn nhân da cam.

“Tôi mong, mỗi người vừa là trách nhiệm, vừa là tấm lòng nhân văn chung tay tạo ra các hoạt động xã hội, chăm sóc sức khỏe; hướng dẫn đào tạo kỹ năng, trang bị kiến thức, trao cơ hội nghề nghiệp... để các nạn nhân da cam có được điều kiện, vị trí khi tham gia vào xã hội, hòa nhập cùng cộng đồng. Vì trách nhiệm, tình thương, mỗi người hãy là nhà truyền thông sáng tạo, xem nạn nhân da cam là chủ thể, là nguồn cảm hứng để lan tỏa thông điệp cho toàn xã hội về lòng trắc ẩn, một khát vọng sống mãnh liệt, để họ tự vận động, vượt khó tạo ra những sản phẩm mang giá trị thực sự của họ...”, Phó Giáo sư, Tiến sỹ, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Hồng Sơn chia sẻ.

Nỗi đau da cam không thể dập tắt khát vọng sống và vươn lên của các nạn nhân. Chị Đoàn Thị Thanh đã có 12 năm gắn bó và chăm sóc trẻ em Làng Hòa Bình (Bệnh viện Từ Dũ, nuôi dưỡng nạn nhân cất độc da cam) và có nhiều cơ hội tiếp xúc, chăm sóc các em lớn lên từng ngày.

Theo chị Thanh,mỗi em là một câu chuyện dài và nhiều xúc cảm đan xen với những nỗ lực vượt qua khiếm khuyết như: Nguyễn Hồng Lợi (khiếm khuyết 2 chân, 1 tay) đã trở thành vận động viên bơi lội quốc gia - "kình ngư không chân" với 26 Huy chương Vàng. Trần Thị Hoan không vì những khiếm khuyết thiếu 2 chân, 1 tay cũng nỗ lực học tập, tốt nghiệp và hiện làm ở Phòng Công nghệ thông tin của bệnh viện. Nhiều em khác đã hoàn thành việc học, có công việc ổn định, tự tin hòa nhập cộng đồng…

Những tấm gương này chính là nguồn cảm hứng mạnh mẽ, là minh chứng cho tinh thần vượt khó của các nạn nhân da cam. Họ không muốn bị xem là gánh nặng mà khao khát được cống hiến, được sống một cuộc đời có ý nghĩa.

Trải qua 18 năm phối hợp với Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Thành phố Hồ Chí Minh cùng các đơn vị liên quan tổ chức “Chương trình đi bộ đồng hành vì nạn nhân da cam”, ông Từ Lương, Giám đốc Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, chương trình nhằm gây quỹ chăm lo cho các nạn nhân bị ảnh hưởng bởi chất độc hóa học. Đây là hoạt động có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, lan tỏa tinh thần chia sẻ, trách nhiệm cộng đồng, toàn xã hội cùng chung tay xoa dịu nỗi đau chiến tranh.

Chương trình là dịp để tri ân những tấm lòng vì nạn nhân chất độc da cam/dioxin; đồng thời tiếp tục kêu gọi sự chung tay ủng hộ của toàn xã hội, góp phần làm vơi bớt nỗi đau da cam, khẳng định thông điệp đầy ý nghĩa của Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Thành phố “Không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Ông Hồ Xuân Lâm, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hội Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, các hoạt động này cần lan tỏa mạnh mẽ hơn nữa; đồng thời cam kết vận dụng đưa các chương trình, tiết mục văn nghệ của các em trong Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Thành phố đến gần với các cơ quan ngoại giao đoàn và các hoạt động đối ngoại nhân dân Thành phố…

Theo Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Thành phố Hồ Chí Minh, qua gần 20 năm thực hiện chương trình ủng hộ, giúp đỡ nạn nhân chất độc da cam, đời sống của nạn nhân ngày càng ổn định và cải thiện. Nhiều hộ được hỗ trợ vốn, xây nhà tình thương. Nạn nhân da cam được chăm sóc sức khỏe, khám, chữa bệnh, phục hồi chức năng, cấp xe lăn, xe lắc, trợ cấp học bổng Nguyễn Hữu Thọ…

Sự quan tâm, ủng hộ từ các tầng lớp nhân dân và kiều bào đã tạo cơ hội cho nạn nhân da cam vượt khó, vươn lên, hòa nhập cộng đồng và trở thành những tấm gương điển hình trong học tập, lao động. Đây không chỉ là nghĩa cử cao đẹp mà còn là lời khẳng định về tình yêu thương, sự sẻ chia, giúp những nạn nhân da cam tìm thấy ánh sáng hy vọng trên hành trình cuộc sống./.

Thanh Vũ