Lễ ăn trâu, nét văn hóa cổ truyền dân tộc Cor

Với dân tộc Cor, mọi sự vật, hiện tượng đều có linh hồn và thần linh ngự trị. Lễ ăn trâu của đồng bào Cor hay còn gọi là xa ố kpiêu nghĩa là lễ hội ăn con trâu. Đây là một trong những lễ hội lớn, mang đậm bản sắc văn hóa và tín ngưỡng của đồng bào Cor tỉnh Quảng Ngãi.

Lễ ăn trâu được tổ chức trong nhiều ngày với các giai đoạn khác nhau: Giai đoạn chuẩn bị, giai đoạn tổ chức và giai đoạn kết thúc với nhiều nghi thức đậm nét văn hóa dân tộc Cor. Lễ ăn trâu không theo chu kỳ vòng đời, canh tác hay chu kỳ năm như các lễ hội khác. Người Cor tổ chức lễ ăn trâu khi làm ăn khấm khá, được mùa, khi mừng nhà mới hoặc di dời làng đến nơi ở mới hay khi làng có nhiều người ốm đau dịch bệnh, mục đích để cảm tạ các vị thần Cơi Pnon, Cơi Vách, nữ thần Mo Cả, Mo huýt… và cầu bình an, sung túc cho gia đình, cho buôn làng. Trong lễ ăn trâu, văn hóa cổ truyền như nghệ thuật diễn xướng với chiêng và nhảy múa, hát xaru, nghệ thuật ẩm thực, các lễ thức dân gian... hết sức phong phú được phô diễn, lan tỏa để củng cố mối quan hệ cộng đồng.

Trong lễ hội ăn trâu của dân tộc Cor dứt khoát phải có cây nêu. Cây nêu là tâm điểm của lễ hội. Trụ nêu làm bằng cây chò chỉ, khắc họa hoa văn công phu. Trước khi đi lấy cột nêu chủ lễ phải cúng cáo và rước nêu về nhà để trên đôi giá bắt chéo. Tuyệt đối không để cây nêu nằm trên đất và không để ai bước qua.

Lễ vật đã chuẩn bị xong, chủ lễ sẽ thực hiện nghi lễ cúng trong nhà rồi cúng ngoài trời với lời khấn: Hôm nay, dân làng chúng con sắm lễ vật: Con trâu (ngày nay đồng bào Cor chỉ làm biểu tượng, không phải trâu thật), heo, gà, trầu, cau, rượu, chúng con đã chuẩn bị các điều kiện lễ vật đầy đủ để hiến dâng cống nạp. Đây lễ vật, chúng con xin cống nộp toàn bộ và cầu mong thần linh, ông bà phù hộ mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, nhà nhà ấm no, cầu mong con cháu luôn được bình an, luôn mạnh giỏi, dân làng luôn gắn kết với nhau trong cuộc sống, đùm bọc, đoàn kết cùng nhau phát triển.

Trong các lễ thức ăn trâu, dân làng tụ tập đánh chiêng, đánh trống, hát và múa suốt đêm không ngớt xung quanh cây nêu. Lễ ăn trâu phản ánh đậm nét văn hóa cổ truyền của dân tộc Cor qua nghệ thuật diễn xướng với chiêng và nhảy múa. Lễ ăn trâu là dịp để lan tỏa để củng cố mối quan hệ cộng đồng, cùng nhau giữ gìn văn hóa truyền thống và thể hiện rõ tinh thần đoàn kết của bà con buôn làng.