Bóng đá Việt Nam 2025: Hào quang khu vực và bài toán bền vững

Năm 2025 đánh dấu sự thống trị tuyệt đối của bóng đá Việt Nam tại bình diện khu vực. Với cú "ăn ba" danh hiệu lịch sử: vô địch ASEAN Cup, đăng quang giải U23 Đông Nam Á và bảo vệ thành công tấm HCV SEA Games 33, HLV Kim Sang-sik đã thiết lập một cột mốc rực rỡ chỉ trong vòng 365 ngày. Tuy nhiên, đằng sau những màn ăn mừng rộn rã, giới chuyên môn đang nhìn thấy một bài toán hóc búa về nền tảng phát triển dài hạn.

Khoảng cách giữa vị thế khu vực và tầm vóc châu lục

Nếu đặt lên bàn cân so sánh, chuỗi thành tích năm 2025 dù ấn tượng nhưng vẫn mang màu sắc khác biệt so với giai đoạn hoàng kim 2018-2019 dưới thời HLV Park Hang-seo. Ở giai đoạn trước, bóng đá Việt Nam không chỉ thống trị Đông Nam Á mà còn vươn tầm châu lục với ngôi Á quân U23 châu Á, bán kết ASIAD và đặc biệt là lần đầu lọt vào vòng loại thứ ba World Cup khu vực châu Á.

Thành công của năm 2025 hiện tại chủ yếu tập trung vào các giải đấu khu vực. Điều này đặt ra câu hỏi về việc liệu trình độ của đội tuyển có thực sự thăng tiến hay chỉ đơn thuần là sự duy trì sức mạnh trước các đối thủ lân cận. Trong bóng đá hiện đại, việc đứng chân tại nhóm đầu khu vực là cần thiết, nhưng không đủ để bảo chứng cho một suất tham dự những sân chơi lớn hơn như World Cup hay tiến sâu tại Asian Cup.

Nghịch lý cấu trúc: Kim tự tháp ngược của V-League

Vấn đề cốt lõi kìm hãm sự phát triển nằm ở hệ thống bóng đá chuyên nghiệp. Hiện tại, bóng đá Việt Nam đang vận hành theo một mô hình thiếu cân đối khi số lượng đội bóng tại V-League nhiều hơn Giải hạng Nhất. Đây là một nghịch lý so với các nền bóng đá tiên tiến, nơi các hạng đấu thấp luôn có số lượng đội đông đảo để tạo ra chân đế vững chắc và tính cạnh tranh cao.

Hệ quả của mô hình này là quá trình sàng lọc cầu thủ bị hạn chế. Khi giải quốc nội không tạo ra đủ áp lực cạnh tranh, năng lực của các cầu thủ sẽ khó có sự bứt phá. Bên cạnh đó, tư duy "nặng thành tích" ngắn hạn vẫn đang chi phối cách vận hành giải đấu. Việc V-League thường xuyên bị gián đoạn để phục vụ các đợt tập trung đội trẻ vô tình làm giảm chất lượng chuyên môn và tính liên tục của bóng đá chuyên nghiệp.

Bài toán xuất ngoại và đào tạo trẻ

Một chỉ số quan trọng khác đánh giá sức mạnh của một nền bóng đá là số lượng cầu thủ thi đấu tại nước ngoài. Hiện tại, phần lớn các ngôi sao Việt Nam vẫn đang chơi bóng trong nước. Trong khi các đối thủ như Thái Lan hay Indonesia liên tục đưa cầu thủ sang Nhật Bản, Hàn Quốc hay châu Âu, bóng đá Việt Nam vẫn đang loay hoay tìm lời giải cho bài toán xuất ngoại.

Để những chiến thắng của năm 2025 không chỉ là khoảnh khắc nhất thời, bóng đá Việt Nam cần một lộ trình cải tổ căn cơ:

• Chuẩn hóa cấu trúc giải đấu: Tinh gọn V-League và mở rộng các giải hạng dưới để mở rộng chân đế đào tạo.
• Ưu tiên giải quốc nội: Xây dựng lịch thi đấu khoa học, lấy V-League làm xương sống thay vì để giải đấu phục vụ các đội tuyển trẻ.
• Nâng cao quản trị CLB: Gắn trách nhiệm đào tạo trẻ với tiêu chuẩn cấp phép chuyên nghiệp một cách thực chất.

Những danh hiệu trong năm 2025 là bệ phóng tuyệt vời, nhưng để bóng đá Việt Nam thực sự vươn tầm, sự chuyển dịch từ tư duy thành tích sang tư duy xây dựng nền móng là điều không thể trì hoãn