Xuất khẩu vẫn là động lực, nhưng nội địa mới quyết định tăng trưởng bền vững

Xuất nhập khẩu, một trong “trụ cột” tăng trưởng kinh tế của Việt Nam

Theo báo cáo của Cục Thống kê, Bộ Tài chính, năm 2024, tốc độ tăng trưởng kinh tế Việt Nam đạt 7,09%, đưa quy mô GDP lên trên 476 tỷ USD. Một trong những động lực tăng trưởng kinh tế của Việt Nam đó là xuất nhập khẩu. Trong năm 2024, Việt Nam xuất siêu hàng hóa đạt 24,77 tỷ USD, hoạt động này đóng góp vào GDP khoảng 5,2%.

Bước sang năm 2025, tính đến hết tháng 7/2025, xuất nhập khẩu của Việt Nam tiếp tục “thăng hoa”, hàng hóa xuất siêu 10,18 tỷ USD.

Nhận xét về vấn đề này, TS Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam khẳng định: Hoạt động xuất khẩu hàng hóa đóng góp vào tăng trưởng GDP không nhiều, nhưng xuất khẩu hàng hóa trong tương lai gần vẫn là một trong 3 động lực chính của kinh tế Việt Nam.

Bởi vì, chỉ khi đẩy mạnh được xuất khẩu, thì mới khuyến khích được hoạt động đầu tư sản xuất trong nước, thu hút được vốn đầu tư nước ngoài, qua đó tạo việc làm cho người lao động, ngân sách nhà nước tăng thu mới có nguồn tài chính để đầu tư công, bảo đảm an sinh xã hội... Người lao động có thu nhập, thì mới phát triển được thị trường nội địa.

Theo ông Bình, tăng cường xuất khẩu hàng hóa, thì mới có nguồn ngoại tệ để nhập khẩu thiết bị, dây chuyền, máy móc, công nghệ phục vụ sản xuất trong nước và nhập khẩu những mặt hàng thiết yếu mà trong nước chưa sản xuất được.

Có nguồn ngoại tệ nhờ xuất siêu hàng chục tỷ USD mỗi năm mới bảo đảm được dự trữ ngoại hối, dự trữ ngoại tệ để duy trì tỷ giá ở mức hợp lý, vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vừa góp phần kiểm soát lạm phát, từ đó bảo đảm thu nhập thực tế của người dân.

“Các quốc gia trong giai đoạn đầu phát triển đều phải dựa vào xuất khẩu, Việt Nam cũng không ngoại lệ”, ông Bình nói.

Trong giai đoạn đầu năm 2025, xuất nhập khẩu hàng hóa Việt Nam đối mặt với một trong những “cú sốc” lớn, đó là chính sách thuế quan mới của Mỹ, điều hành ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam. Bởi lẽ, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Tuy nhiên, báo cáo của Cục Hải quan, Bộ Tài chính cho thấy, “cửa” xuất khẩu sang thị trường Mỹ vẫn “sáng”. Cụ thể, trong 7 tháng của năm 2025, giá trị xuất khẩu sang Mỹ đạt 85,12 tỷ USD, tăng tới 27,9%, tương ứng tăng 18,58 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước và chiếm tới 32% trong tổng trị giá xuất khẩu của cả nước.

Bên cạnh xuất nhập khẩu, cần chú trọng tới thị trường nội địa

Từ nay đến cuối năm nhu cầu tiêu dùng trong nước sẽ tăng trưởng mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy thị trường trong nước. Tuy nhiên, TS Lê Duy Bình cho rằng, Việt Nam cần có giải pháp cụ thể để kích cầu tiêu dùng trong nước bằng việc tăng thu nhập khả dụng của người dân.

Ngoài ra, một nguồn lực quan trọng nữa sẽ góp phần tích cực cho tăng trưởng GDP đó là đầu tư tư nhân. Khi đầu tư tư nhân tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2025 thì có thể đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8,5%. Vì thế phải tháo gỡ được những dự án đang gặp khó để kích thích lĩnh vực này phát triển.

Trên thực tế, thị trường trong nước còn yếu, thậm chí chưa quay trở lại mức phát triển trong giai đoạn trước Covid-19.

Liên quan tới vấn đề này, TS Lê Duy Bình cho rằng, năm nay, mục tiêu tăng trưởng kinh tế là 8% trở lên. Để đạt mục tiêu này, thị trường nội địa phải tăng ít nhất 12%.

Tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương về kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025 và các nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện mục tiêu tăng trưởng năm 2025 vừa được tổ chức, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải xác định nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới, phấn đấu quyết liệt để hoàn thành cao nhất mục tiêu.

Theo đó, phấn đấu tăng trưởng kinh tế 8,3 - 8,5% trong năm nay, tạo đà, tạo lực, tạo khí thế, tạo nền tảng vững chắc để đạt tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030.

“Để đạt được mục tiêu tăng trưởng đã đề ra, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, phát huy các động lực tăng trưởng truyền thống như đầu tư công, xuất khẩu, thu hút đầu tư nước ngoài; khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư - kinh doanh..., đặc biệt là phát triển mạnh mẽ thị trường nội địa”, ông Bình nói.

Cũng theo TS Lê Duy Bình, muốn phát triển được thị trường nội địa, thì phải tăng được chi tiêu khả dụng của người dân, trong đó, thu nhập của người lao động là một nhân tố.

“Để người dân mạnh dạn chi tiêu, thì vấn đề quan trọng không kém là người dân phải có việc làm. Trong nửa đầu năm nay, số lao động có việc làm là gần 52 triệu người, tăng hơn 538.000 người so với cùng kỳ năm trước”, ông Bình nói.

Một yếu tố nữa ông đề cập, đó là việc để người dân không “thắt lưng buộc bụng” là họ có niềm tin vào tương lai. Vấn đề này, trong những năm gần đây, Việt Nam làm rất tốt, đó là ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát được lạm phát, giữ giá đồng nội tệ, tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, bảo đảm được an sinh xã hội…

Bên cạnh kích cầu thị trường nội địa phải có những biện pháp để tháo gỡ những điểm nghẽn của nền kinh tế, đặc biệt là vấn đề về mặt thể chế, về quy định pháp luật, về quá trình hành xử của các cơ quan công quyền đối với các doanh nghiệp và người dân. Bên cạnh đó, cần tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi hơn, các hoạt động đầu tư sẽ được thuận lợi hơn, hỗ trợ cho các quyết định đầu tư của người dân, của doanh nghiệp sẽ nhanh chóng hơn.

Điều này sẽ giúp cho quá trình phân bổ nguồn lực của nền kinh tế sẽ hiệu quả hơn và đưa được nhiều nguồn lực hơn vào quá trình phát triển kinh tế thông qua những cơ chế vận hành của nền kinh tế thị trường….Vì điều đó sẽ đóng góp trực tiếp cho mục tiêu tăng trưởng năm 2025.

“Như vậy, mục tiêu tăng năm 2025 có thể đạt được, nhưng kèm theo đó có sự nỗ lực rất lớn, thậm chí là nỗ lực phi thường của các chủ thể, nhà quản lý kinh tế, gồm có các cơ quan quản lý như Chính phủ, các bộ, ngành, chính quyền địa phương, của các doanh nghiệp, của các nhà đầu tư và của người dân”, TS Lê Duy Bình đưa quan điểm.