Thêm quyền tự quyết để TP HCM đột phá

Theo chương trình kỳ họp thứ 5, ngày 24-6, Quốc hội (QH) khóa XV sẽ xem xét, biểu quyết thông qua nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM (thay thế Nghị quyết 54/2017 của QH). Dự thảo Nghị quyết đã được QH thảo luận tại tổ và thảo luận toàn thể tại hội trường với nhiều ý kiến thống nhất về sự cần thiết ban hành nghị quyết để TP HCM phát triển vì cả nước, cùng cả nước.

TP HCM phát triển bền vững vì cả nước

Nhấn mạnh việc ban hành nghị quyết mới với các cơ chế, chính sách đặc thù, đột phá để phát triển TP HCM là kịp thời thể chế hóa Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị, đại biểu (ĐB) Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH, cho biết dự thảo lần này có sự kế thừa và phát triển nhiều so với Nghị quyết 54. Tuy nhiên, để chính sách đột phá mạnh mẽ, vượt trội hơn nữa, bà Thủy đề nghị cần phân quyền cho TP HCM tự quyết định các vấn đề về tổ chức bộ máy, qua đó tăng tính hiệu quả trong công tác quản lý, giúp thành phố có thể áp dụng các giải pháp mới, thử nghiệm các mô hình quản lý mới.

Theo ĐB Nguyễn Phương Thủy, TP HCM là đại đô thị với quy mô dân số trên 9 triệu dân, đóng góp khoảng 17% vào GDP cả nước, lớn hơn rất nhiều so với các tỉnh, thành khác. Bên cạnh đó, có những quận, huyện, phường có quy mô dân số rất lớn.

"Với quy mô như vậy thì tổ chức các cơ quan thuộc bộ máy hành chính các cấp nói chung và các cơ quan chuyên môn thuộc UBND TP hay UBND các quận, huyện cần có những đặc thù riêng, phù hợp với yêu cầu quản lý dân cư, điều tiết các hoạt động kinh tế - xã hội. Do đó, việc phân quyền sẽ làm tăng khả năng đáp ứng nhanh chóng, kịp thời công việc thực tế, rút ngắn và đơn giản hóa hơn rất nhiều, tạo sự chủ động cho địa phương" - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật phân tích.

ĐB Đoàn Thị Lê An (đoàn Cao Bằng) cũng nhấn mạnh với 44 cơ chế chính sách khá toàn diện trên 7 lĩnh vực sẽ là động lực để TP HCM phát triển đáp ứng yêu cầu về hội nhập quốc tế, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững vì cả nước. Bên cạnh đó, kết quả thí điểm phân cấp, ủy quyền cho TP HCM sẽ là cơ sở để xem xét, nhân rộng và đưa vào quy định pháp luật trong thời gian tới. Do đó, bà An đề nghị mở rộng cơ chế phân cấp, ủy quyền một số lĩnh vực quản lý nhà nước cho TP như: quy hoạch, kế hoạch đầu tư và phát triển kinh tế - xã hội, quản lý nhà, đất và hạ tầng đô thị...

Cần cơ chế huy động nguồn lực phát triển TOD

Đồng tình với đề xuất tại dự thảo nghị quyết cho phép TP HCM được áp dụng thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông (TOD), ĐB Lã Thanh Tân - Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của QH - cho rằng đây là mô hình phổ biến hiện nay ở nhiều nước trên thế giới. Với TP HCM, ông Tân nhấn mạnh mô hình này có ý nghĩa quan trọng để thực hiện mục tiêu đẩy mạnh phát triển hệ thống giao thông đồng bộ, hiện đại, từng bước tạo ra các đô thị vệ tinh. Từ đó, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, công trình công cộng, giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.

Dù vậy, theo ĐB Tân, vấn đề lớn nhất đặt ra cho TP HCM khi phát triển mô hình TOD chính là nguồn lực để thực hiện. Ông đề nghị dự thảo nghị quyết cần có cơ chế để tạo nguồn lực cho việc phát triển TOD. Cụ thể, ngoài các dự án đầu tư theo đồ án thiết kế đô thị, các nhà ga thuộc các tuyến đường sắt được cấp có thẩm quyền phê duyệt, vùng phụ cận các nút giao thông dọc tuyến đường Vành đai 3 thì cần nghiên cứu rà soát, mở rộng phạm vi các dự án áp dụng cơ chế thí điểm này. Đặc biệt, cần cho phép TP HCM được giữ lại nguồn lực từ đấu giá, đấu thầu quyền sử dụng đất, không gian ngầm, không gian trên cao của điểm kết nối giao thông và vùng phụ cận; được phân bổ toàn bộ kinh phí thu được vào xây dựng kết cấu hạ tầng để phát triển hệ thống giao thông.

Đồng tình với đề xuất TP HCM được áp dụng hợp đồng BOT đối với các dự án đầu tư công trình đường bộ hiện hữu, nhưng ĐB Nguyễn Hải Anh, Ủy viên Ủy ban Đối ngoại của QH, đề nghị chỉ áp dụng đối với các dự án mở rộng và hiện đại hóa các công trình đường bộ hiện hữu, không áp dụng đối với các dự án nâng cấp, nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích của nhân dân, nhà nước và doanh nghiệp.

Cần thiết ưu đãi thu hút đầu tư

Nhóm cơ chế, chính sách về miễn, giảm thuế thu nhập đối với cá nhân, doanh nghiệp hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trong các lĩnh vực khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo của TP cũng được các ĐB quan tâm và đưa ra các đề xuất để hoàn thiện.

ĐB Nguyễn Lâm Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của QH, cho rằng việc chỉ quy định miễn thuế thu nhập cá nhân trong thời hạn 5 năm từ thời điểm phát sinh thu nhập chịu thuế đối với thu nhập từ lương, tiền công của chuyên gia, các nhà khoa học, người có tài năng đặc biệt là chưa thực sự phù hợp và chưa phải là cơ chế khuyến khích.

Theo ông Thành, quy định này chủ yếu tác động đến nhóm đối tượng là sinh viên mới ra trường hoặc là người bắt đầu đi làm. Do đó, ông đề xuất xem xét áp dụng chính sách linh hoạt, không miễn toàn bộ mà áp dụng biểu giảm thuế thu nhập cho các đối tượng trong lĩnh vực này, phân loại theo thâm niên làm việc, đó là từ 1-3 năm, 3-5 năm, 5-8 năm và trên 8 năm, tương ứng với các mức giảm thuế thu nhập cá nhân phù hợp trong thời hạn 5 năm. "Cách làm này sẽ thu hút được nhiều nhân tài chất lượng cao về làm việc tại TP HCM" - ĐB Nguyễn Lâm Thành nói. Ông còn đề xuất cho phép TP HCM thí điểm cơ chế quản lý các hoạt động, chương trình khoa học, công nghệ để tháo gỡ các điểm nghẽn hiện nay.

Về các chính sách ưu đãi thu hút đầu tư, ĐB Nguyễn Hải Anh đồng thuận với các chính sách dành cho nhà đầu tư chiến lược như chính sách về thuế phí, ưu tiên thủ tục hải quan. Bên cạnh đó, ĐB Anh đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, bổ sung những ưu đãi mang tính cam kết thể hiện rõ hơn trách nhiệm cũng như những lợi thế cạnh tranh riêng có, mà TP HCM dành cho các nhà đầu tư chiến lược. Cụ thể như ưu tiên xây dựng hạ tầng chất lượng cao, xanh, sạch, thân thiện; bảo đảm nguồn nhân lực chất lượng cao; cơ chế ưu tiên đặc biệt về thời gian giải quyết các thủ tục hành chính.