Tầm nhìn chiến lược và bước đột phá trong dạy học tiếng Anh tại TPHCM

Bước đi tiên phong

Suốt hơn nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, giáo dục TPHCM đã nhiều lần tạo “dấu ấn tiên phong” trong cả nước. Một trong những dấu ấn nổi bật nhất chính là định hướng chiến lược trong dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là việc đưa tiếng Anh và các môn học bằng tiếng Anh vào trường phổ thông từ rất sớm.

Tại lễ kỷ niệm 50 năm ngành GD&ĐT TPHCM vào ngày 20/11 mới đây, Thứ trưởng Thường trực Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng khẳng định giáo dục TPHCM có “5 điểm sáng”, trong đó nổi bật nhất là sự chuẩn bị sớm, bài bản và mang tính tiên phong cho mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.

Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh, TPHCM không chỉ dừng ở việc dạy tiếng Anh, mà còn triển khai dạy Toán và Khoa học bằng tiếng Anh; tổ chức hàng loạt sân chơi, cuộc thi, hoạt động giao lưu quốc tế giúp học sinh rèn luyện và ứng dụng tiếng Anh trong bối cảnh học thuật và hội nhập.

"Giáo dục TPHCM 'đi sau nhưng về trước', trong đó việc triển khai Đề án 5695 'Dạy và học các môn Toán, Khoa học và tiếng Anh tích hợp chương trình Anh và Việt Nam' được xem là minh chứng rõ nhất cho tầm nhìn trước 10 năm của thành phố. Đây cũng là động lực để TPHCM tiếp tục tiến tới mục tiêu lớn hơn: Đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường, phù hợp với định hướng của Bộ Chính trị và Đề án 'Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2045' của Thủ tướng Chính phủ", Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng đánh giá.

Từ năm 1998, khi chương trình giáo dục phổ thông quốc gia còn dạy tiếng Anh từ lớp 6, TPHCM là địa phương đầu tiên trong cả nước triển khai chương trình tăng cường tiếng Anh cho bậc tiểu học, bắt đầu với 60 học sinh. Đây là bước đi được đánh giá là “đi trước một thập kỷ” so với mặt bằng chung của cả nước.

Không dừng lại ở đó, Sở GD&ĐT TPHCM tiếp tục tham mưu xây dựng và triển khai Đề án 5695. Khi được phê duyệt năm 2014, Đề án được triển khai tại 18 trường tiểu học với 600 học sinh tham gia. EMG Education là đơn vị đồng hành ngay từ đầu với vai trò xây dựng khung chương trình và triển khai giảng dạy.

Đây là lần đầu tiên trong cả nước, học sinh các trường tiểu học công lập được học tiếng Anh, Toán và Khoa học với giáo viên bản ngữ, theo giáo trình của Vương quốc Anh, và 100% tiết học tích hợp đều do giáo viên bản ngữ đứng lớp. Việc áp dụng phương pháp CLIL (Content and Language Integrated Learning) – dạy học tích hợp nội dung và ngôn ngữ – được xem là điểm khác biệt lớn, giúp học sinh không chỉ học ngôn ngữ mà còn tư duy và tiếp thu kiến thức khoa học bằng chính ngôn ngữ đó.

Hiệu quả của việc hợp tác “4 nhà”

Chương trình tiếng Anh tích hợp là minh chứng cho mô hình hợp tác “bốn nhà”: nhà quản lý, nhà trường, nhà doanh nghiệp (đơn vị được tín nhiệm tham gia giảng dạy và triển khai chương trình) và nhà người học (phụ huynh học sinh). Trong đó, sự phối hợp bài bản và thường xuyên giữa Sở GD&ĐT TPHCM và EMG Education trong quản lý, tập huấn và triển khai chương trình đóng vai trò then chốt.

Một trong những yếu tố cốt lõi tạo nên thành công của chương trình là cơ chế phối hợp bài bản, khoa học giữa Sở GD&ĐT TPHCM và EMG Education. Ngay từ những ngày đầu triển khai, toàn bộ nội dung và tiến độ thực hiện đều được hai bên rà soát, thống nhất và điều chỉnh liên tục thông qua các hội nghị chuyên môn.

Sau hơn một thập kỷ triển khai, chương trình tiếng Anh tích hợp đã lan tỏa rộng khắp, với hơn 160 trường học tại 20 quận, huyện (thuộc TPHCM cũ) và thu hút trên 30.000 học sinh tham gia. Đây là mô hình giáo dục bền vững, phù hợp với điều kiện Việt Nam và đáp ứng xu hướng hội nhập quốc tế. Kết quả được minh chứng rõ ràng qua thành tích của học sinh trong các kỳ thi quốc tế: chương trình không chỉ chú trọng kiến thức mà còn đặt ra các chuẩn đầu ra rõ ràng, đáp ứng yêu cầu các chứng chỉ quốc tế uy tín như Pearson Edexcel, PEIC, ACT…

Học sinh theo học khung chương trình tích hợp giữa chương trình phổ thông Việt Nam và quốc tế Anh Quốc ở các môn Toán, tiếng Anh và Khoa học không chỉ giỏi tiếng Anh giao tiếp mà còn phát triển tư duy logic và kỹ năng thực hành ngôn ngữ ở cấp độ cao, những kỹ năng quan trọng cho tương lai hội nhập.

Đây chính là “quả ngọt” mà Đề án 5695 mang lại: Một thế hệ học sinh vừa có tư duy học thuật vừa thành thạo kỹ năng giải quyết vấn đề bằng tiếng Anh, sẵn sàng bước ra thế giới.

Trong 10 năm qua, kết quả học tập của học sinh chương trình tiếng Anh tích hợp cũng là minh chứng rõ ràng: Học sinh dự thi chứng chỉ Pearson Edexcel đạt mức Pass trung bình ở ba môn tiếng Anh – Toán – Khoa học, với tỷ lệ đạt ở tiểu học 86%, THCS 92% và THPT 96%. Không chỉ dừng lại ở đánh giá, nhiều học sinh đã giành thành tích xuất sắc trong các kỳ thi Toán và Khoa học quốc tế, trong đó có 5 em đạt điểm cao nhất thế giới. Hội đồng khảo thí Pearson Edexcel đã trao 119 giải Excellence Awards cho học sinh TPHCM.

Ông Nguyễn Bảo Quốc, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT TPHCM nhấn mạnh, học sinh tham gia chương trình không chỉ giỏi giao tiếp tiếng Anh mà còn thành thạo tiếng Anh học thuật, đặc biệt trong các ngữ cảnh khoa học, đúng với mục tiêu của mô hình CLIL.