Quay lén ở Nhật Bản: Vấn nạn nhức nhối

Dậy sóng dư luận

Vừa qua, một người đàn ông 34 tuổi tại Nhật Bản bị cáo buộc lén ghi lại những bức ảnh trẻ nhỏ được chụp ở trường, như trong nhà vệ sinh, hồ bơi, phòng tập thể dục, phòng thay đồ. Nghi phạm ghi lại những hình ảnh này thông qua thiết bị camera ẩn được điều khiển từ xa, sau đó chia sẻ với các thành viên của một nhóm trò chuyện trực tuyến, khoảng 10 người. Điều gây phẫn nộ hơn là tất cả thành viên trong nhóm này đều là giáo viên tiểu học và trung học cơ sở. Đây không phải là vụ việc quay lén trẻ em đầu tiên tại Nhật Bản.

Hồi tháng 7, chính quyền Nagoya đã triệu tập một hội đồng chuyên gia để xác định và loại bỏ các điều kiện trong trường học tạo cơ hội cho kẻ quay lén. Cuộc sống ảo đồng nghĩa với việc cuộc sống trở nên phi thực tế, được tiếp tay bởi công nghệ ngày càng phát triển. Số liệu của cảnh sát cho thấy, số vụ bắt giữ liên quan đến camera ẩn trên khắp Nhật Bản đang tăng vọt, từ 4 đến 6 nghìn vụ trong một năm, gần đây lên hơn 8 nghìn vụ vào năm ngoái.

Ngày nay, mọi người có thể dễ dàng mua camera ẩn, có hình dáng như những vật dụng thông thường như bút, đồng hồ, đồng hồ treo tường, máy báo khói, thậm chí cả những hạt bụi. Các thiết bị này không phải để tiếp tay cho tội phạm, mà là ngăn chặn hoặc phát hiện tội phạm. Truyền thông Nhật Bản đưa tin, các thiết bị được sử dụng để quay lén trẻ em tại Nagoya tương tự như camera bí mật do NATO sử dụng, được điều khiển từ xa thông qua một ứng dụng trên điện thoại thông minh mà bất kỳ ai cũng có thể truy cập.

Trong bối cảnh này, các hội đồng giáo dục địa phương trên khắp Nhật Bản đang tăng cường những biện pháp nhằm hạn chế tình trạng quay lén tại trường học, bao gồm việc lắp đặt thiết bị phát hiện camera quay lén, tiến hành cuộc điều tra độc lập sau khi sáu giáo viên bị bắt giữ.

“Việc giáo viên lén chụp ảnh học sinh là hoàn toàn không thể chấp nhận được. Chúng tôi tin rằng, các cơ quan sẽ xử lý vấn đề này một cách nghiêm khắc”, Chánh Văn phòng Nội các Yoshimasa Hayashi phát biểu trong một cuộc họp báo hồi tháng 6, một ngày sau khi Cục Thanh thiếu niên thuộc Cảnh sát Tỉnh Aichi bắt giữ các giáo viên từ một số trường công lập ở Nagoya và Yokohama vì nghi ngờ vi phạm luật chống chụp ảnh khiêu dâm.

Trong một động thái thúc đẩy hành động nghiêm khắc, Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ đã ban hành thông báo vào ngày 1/7 cho tất cả các hội đồng giáo dục trên toàn quốc, yêu cầu biện pháp chống tình trạng quay lén nghiêm ngặt và hình phạt nghiêm khắc.

Vào tháng 7, Hội đồng Giáo dục Thành phố Nagoya đã ban hành quy định về nguyên tắc cấm giáo viên mang điện thoại thông minh vào lớp học. Hội đồng cũng xem xét việc lắp đặt thiết bị phát hiện camera quay lén tại các trường học trong năm học này. Ngoài ra, chính quyền Thành phố Nagoya đang xem xét kỹ lưỡng thông tin thu thập được từ khoảng 17 nghìn nhân viên trường học trong thành phố. Họ đang điều tra 21 cá nhân, bao gồm cả giáo viên, bị nghi ngờ có hành vi quan hệ tình dục không phù hợp với học sinh, có tương tác riêng tư hoặc hướng dẫn không phù hợp.

Hội đồng Giáo dục Thành phố Yokohama đã ban hành chỉ thị khẩn cấp vào cuối tháng 6 cho khoảng 500 trường học, bao gồm các trường tiểu học và trung học cơ sở trong thành phố, tiến hành kiểm tra để phát hiện bất kỳ thiết bị đáng ngờ nào được lắp đặt trong trường học. Vào tháng 7, họ đã thành lập một ủy ban gồm năm chuyên gia, bao gồm một nhà tội phạm học, để xem xét việc triển khai thiết bị phát hiện camera quay lén trong trường học và các phương pháp quản lý điện thoại thông minh cá nhân.

Tại Hokkaido, trước khi có bất kỳ vụ bắt giữ nào trong loạt vụ việc này, hội đồng giáo dục khu vực đã tổ chức đào tạo cho toàn bộ nhân viên nhà trường vào tháng 7, kêu gọi kiểm tra khẩn cấp các camera đáng ngờ. Vào tháng 9, hội đồng đã ban hành thông báo cấm mọi người mang các thiết bị có khả năng ghi hình, như điện thoại thông minh vào lớp học và phòng tập thể dục nơi học sinh sinh hoạt. Sau đó, một giáo viên tại một trường công lập ở Chitose, Hokkaido, đã bị bắt vì nghi ngờ vi phạm luật cấm chụp ảnh khiêu dâm. Vào ngày 8/10, Toshiaki Nakajima, giám đốc Hội đồng Giáo dục tỉnh Hokkaido, đã công bố kế hoạch triển khai thiết bị phát hiện camera quay lén trong trường học.

Bảo vệ quyền riêng tư của trẻ

Theo các chuyên gia, lớn lên cùng công nghệ số, trẻ em ngày nay phải đối mặt với những rủi ro về quyền riêng tư, danh tính hơn bao giờ hết. Do đó, cha mẹ có thể hỗ trợ con mình thông qua cả kiến thức và công cụ cần thiết để trẻ có thể an toàn. Để bảo vệ quyền riêng tư của trẻ, cha mẹ cần đảm bảo rằng, mọi thiết bị con sử dụng - bao gồm điện thoại thông minh, máy tính bảng, máy tính và các thiết bị thông minh (như đồ chơi kết nối Internet, loa và đồng hồ) - đều được cập nhật và chạy phần mềm mới nhất. Hành động này giúp bảo vệ trẻ chống lại các rủi ro bảo mật như truy cập trái phép, đánh cắp danh tính và vi phạm dữ liệu. Đồng thời, cần kiểm tra cài đặt quyền riêng tư cho từng thiết bị để giảm thiểu dữ liệu bị thu thập và chia sẻ (ví dụ: vị trí và ảnh), kiểm soát quyền truy cập vào camera và micro. Cha mẹ cần hướng dẫn trẻ che webcam khi không sử dụng.

Yếu tố quan trọng khác là xem lại phần cài đặt của các nền tảng mạng xã hội, trò chơi và ứng dụng mà trẻ sử dụng. Hãy tìm kiếm các cài đặt về quyền riêng tư, bảo mật và tài khoản để quản lý những người có thể xem thông tin. Nhiều nền tảng và ứng dụng này cũng yêu cầu quyền truy cập vào máy ảnh, micro, danh bạ, ảnh và vị trí của trẻ. Hãy xem xét các quyền cho từng nền tảng và vô hiệu hóa hoặc hạn chế những quyền có vẻ quá mức hoặc không phù hợp với độ tuổi, sự phát triển của trẻ.

Phụ huynh cũng cần thiết lập quyền kiểm soát trên nhiều thiết bị, nền tảng, ứng dụng, trò chơi và nhà cung cấp dịch vụ Internet. Những công cụ này cho phép cha mẹ quản lý cài đặt quyền riêng tư, cũng như thông tin gồm nội dung nào phù hợp, giới hạn thời gian sử dụng màn hình và mua hàng trực tuyến của trẻ. Cha mẹ có thể truy cập các trang web an toàn trực tuyến và cộng đồng dành cho phụ huynh để được hướng dẫn trong việc bảo vệ trẻ.

Ngoài ra, cha mẹ cần xem xét các công cụ mà gia đình sử dụng, như trình duyệt Internet, nhà cung cấp email và nền tảng nhắn tin. Hãy chọn những mật khẩu có khả năng ngăn chặn theo dõi. Hãy tạo mật khẩu mạnh để giúp bảo mật tài khoản. Nếu có thể, hãy sử dụng xác thực đa yếu tố để tăng cường bảo mật. Cân nhắc sử dụng công cụ quản lý mật khẩu và không bao giờ chia sẻ mật khẩu với người khác. Cha mẹ cũng nên sử dụng phần mềm diệt virus để bảo vệ thiết bị điện tử.

Về phía trẻ, khi bắt đầu sử dụng thiết bị kỹ thuật số, cha mẹ hãy tìm cách giới thiệu cho con về quyền riêng tư để đảm bảo an toàn trực tuyến. Phụ huynh nên sử dụng ngôn ngữ phù hợp với lứa tuổi và sự phát triển của trẻ. Qua đó, giải thích lý do tại sao chúng ta cần giữ an toàn về thông tin cá nhân và hoạt động trên mạng xã hội. Cha mẹ đồng thời cần khuyến khích con dừng lại và suy nghĩ trước khi đăng hoặc chia sẻ bất cứ điều gì trên mạng.

Trong trường hợp phát hiện bị người khác quay/chụp tại nơi công cộng, trẻ cần bình tĩnh và lịch sự xử lý tình huống, yêu cầu bên kia ngừng chụp ảnh hoặc quay video. Trẻ cũng có thể yêu cầu họ xóa bất kỳ cảnh quay và/hoặc ảnh nào họ đã chụp. Điều quan trọng là tránh la hét, tranh cãi.

Với thanh thiếu niên, trong trường hợp phát hiện bị quay lén, hãy tránh tham gia vào bất kỳ hành vi xô xát nào, như cố gắng lấy thiết bị của họ hoặc dùng vũ lực đẩy họ. Nếu người đó vẫn tiếp tục quay phim hoặc chụp ảnh, trẻ có thể gọi cha mẹ hoặc cảnh sát để được hỗ trợ.