Khác biệt giữa các vụ tài liệu mật của ông Biden và ông Trump

Reuters ngày 12-1 cho biết ông Jack Smith, công tố viên điều tra tội ác chiến tranh, sẽ phụ trách cuộc điều tra xem liệu ông Trump hoặc các cộng sự của mình có lưu trữ tài liệu mật tại khu nghỉ dưỡng ở bang Florida - Mỹ sau khi rời nhiệm sở năm 2021 hay không. Cuộc điều tra cũng nhằm xác định ông Trump có cố gắng cản trở nhà chức trách liên bang can thiệp hay không.

Trong khi đó, ông Garland đã chỉ định cựu công tố viên liên bang Robert Hur điều tra quy trình xoá và lưu trữ tài liệu mật từ thời ông Biden còn giữ chức phó tổng thống Mỹ. Một số tài liệu mật được phát hiện tại nhà để xe cũng như một văn phòng liên quan tới ông Biden.

Đối với 2 trường hợp trên, Reuters bình luận cả ông Trump lẫn ông Biden "lẽ ra không nên giữ bất kỳ tài liệu mật nào". Trong giai đoạn chuyển giao quyền lực, tài liệu của mỗi chính quyền được cho là sẽ bàn giao cho Cục Lưu trữ Quốc gia Mỹ để lưu trữ chúng hợp pháp.

Do vậy, hành vi cố ý huỷ hoặc giữ lại tài liệu mật được xem là bất hợp pháp. Ngoài ra, nếu không lưu trữ và bảo mật những tài liệu đó đúng cách có thể gây rủi ro cho an ninh quốc gia một khi chúng rơi vào tay kẻ xấu.

Trong khi ông Biden "tỏ ra ngạc nhiên khi biết mình sở hữu tài liệu mật", ông Trump lại tuyên bố trên mạng xã hội rằng ông đã "giải mật các tài liệu đang nắm giữ".

Các tài liệu được đề cập có từ thời ông Biden là phó tổng thống của Tổng thống Barack Obama từ năm 2009 đến năm 2017 và khi ông Trump là tổng thống từ năm 2017 đến năm 2021.

Theo các chuyên gia pháp lý, có sự khác biệt rõ rệt giữa 2 trường hợp của ông Trump và ông Biden. 

Về trường hợp của ông Trump, hơn 1 năm sau khi ông rời nhiệm sở, Cơ quan Lưu trữ Quốc gia Mỹ tìm cách lấy lại tất cả tài liệu mà ông đã lưu trữ nhưng không thành công. Mãi đến khi ông Trump trả lại 15 hộp tài liệu vào tháng 1-2022, họ mới phát hiện chúng chứa tài liệu mật.

Các nhà điều tra sau đó tới dinh thự của ông Trump và được luật sư bàn giao thêm tài liệu cũng như khẳng định "không còn tài liệu nào khác trong nhà". Tuy nhiên, Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã thu hồi thêm 13.000 tài liệu, khoảng 100 trong số đó được đánh dấu là mật.

Về trường hợp của ông Biden, ông Garland cho biết luật sư của tổng thống đã thông báo cho Cơ quan Lưu trữ Quốc gia và Bộ Tư pháp Mỹ vào tháng 11 năm ngoái rằng họ phát hiện một số tài liệu mật bên trong chiếc tủ tại Trung tâm Penn Biden ở thủ đô Washington, D.C vào đầu tháng đó.

Sau phát hiện này, các cuộc khám xét bổ sung được thực hiện tại nhà của ông Biden ở Wilmington và Rehoboth Beach, Delaware, nơi tìm thấy nhiều tài liệu hơn trong cả tháng 12-2022 và tháng 1-2023. Tất cả đã được bàn giao cho cơ quan chức năng.

Các công tố viên thường sẽ không theo đuổi những cáo buộc về việc vô tình lưu trữ tài liệu mật. Nhưng nếu có bằng chứng về khả năng cản trở công lý, điều đó có thể thay đổi. Vì lý do này, các chuyên gia cho rằng ông Trump phải đối mặt với nguy cơ pháp lý cao hơn đáng kể so với ông Biden.