Thực hư công dụng của điều hòa mini giá rẻ tràn lan 'chợ mạng'

Thị trường tràn ngập điều hòa mini 

Mùa hè năm nay, không ít người tiêu dùng đã đổ xô tìm mua các thiết bị làm mát giá rẻ. Trong đó, máy điều hòa không khí mini trở thành từ khóa được tìm kiếm nhiều trên các nền tảng thương mại điện tử và các nhóm chợ online trên mạng xã hội.

Chỉ cần gõ cụm từ “điều hòa mini”, hàng trăm kết quả hiện ra với lời chào mời hấp dẫn: “Giá chỉ từ 650.000 đồng”, “Cắm điện là chạy, không cần lắp đặt”, “Làm lạnh nhanh trong 10 giây”, “Phù hợp cho phòng từ 15 đến 20m²”… Kèm theo đó là những video giới thiệu sản phẩm nhỏ gọn như chiếc thùng loa, có quạt gió, màn hình hiển thị, một khe gió lật lên xuống, đôi khi có cả điều khiển từ xa.

Một người bán hàng trên TikTok khẳng định trong buổi livestream: “Sản phẩm của xưởng nội địa Trung, chạy điện 220V, có máy nén mini, cơ chế như điều hòa thật. Cứ bật lên 5 phút là mát lạnh”. Anh này chốt đơn hàng loạt, có ngày lên đến cả trăm chiếc với giá 680.000 đồng kèm phí ship.

Khảo sát trên Facebook, nhiều cá nhân cũng rao bán điều hòa mini với mức giá từ 550.000 đến 900.000 đồng. Một số mẫu ghi thương hiệu như “Yarui”, “AirPro”, “Hokone”, nhưng khi được hỏi về nguồn gốc xuất xứ, người bán thường trả lời mập mờ: “Hàng nội địa xách tay”, “Sản phẩm OEM”, “Không có tem nhãn vì nhập lô lớn giá rẻ”.

Ở chiều ngược lại, tại các cửa hàng điện máy truyền thống ở Hà Nội, hầu như không có loại điều hòa mini treo tường giá rẻ như trên. Nhân viên tại một cửa hàng điện lạnh tư nhân trên phố Vĩnh Hưng cho biết: “Chúng tôi chỉ bán điều hòa treo tường chính hãng của Panasonic, Daikin, Casper… Giá thấp nhất cũng từ 6 - 7 triệu đồng, không có loại nào dưới 1 triệu đồng mà có thể làm lạnh phòng cả”.

Anh Nguyễn Mạnh Hùng, kỹ thuật viên lắp đặt điện lạnh tại Hà Nội cũng chia sẻ: “Tôi đã tháo kiểm tra một số mẫu điều hòa mini treo tường khách mua online mang đến nhờ kiểm tra. Chúng chỉ là quạt gió có khay nước, không có máy nén hay dàn lạnh đúng nghĩa. Gọi là ‘điều hòa’ là sai hoàn toàn về mặt kỹ thuật”.

Khi điều hòa chỉ là chiếc quạt có vỏ nhựa

Dù có thiết kế giống điều hòa treo tường thông thường, nhưng thực chất các sản phẩm mini giá siêu rẻ lại hoạt động theo cơ chế cực kỳ đơn giản. Chúng chỉ bao gồm một mô-tơ quạt, một màng thấm nước và khay chứa đá hoặc nước lạnh. Khi hoạt động, quạt hút gió đi qua lớp màng ẩm, tạo cảm giác mát ảo trong thời gian ngắn. Nhưng vì không sử dụng gas lạnh, không có máy nén hay dàn trao đổi nhiệt, chúng không có khả năng làm lạnh không khí thực sự.

Anh Trần Duy Long, sinh viên năm cuối Đại học Thủy Lợi kể lại trải nghiệm “dở khóc dở cười”: “Thấy bạn bè giới thiệu, tôi cũng đặt mua một chiếc điều hòa mini treo tường trên Facebook với giá 750.000 đồng. Lúc nhận hàng thì đúng là treo được lên tường thật, nhưng chạy thì chỉ phả ra hơi mát nhẹ như quạt bàn. Sau ba hôm là máy phát ra tiếng kêu lớn, rồi chết hẳn”.

Không chỉ làm lạnh kém, nhiều người dùng còn gặp tình trạng chảy nước, rò điện, hoặc máy nóng bất thường sau khi sử dụng liên tục.

Chị Nguyễn Thị Lan (37 tuổi, nhân viên văn phòng tại Hà Đông, Hà Nội) chia sẻ: “Tôi mua về cho con nhỏ dùng vì phòng trọ chật, không lắp điều hòa lớn được. Nhưng sau vài lần sử dụng, tôi thấy con bị ho, chảy nước mũi liên tục. Đem đi khám thì bác sĩ bảo do không khí ẩm mốc, lạnh không đều, dễ gây viêm họng”.

Theo các bác sĩ chuyên khoa hô hấp và tai mũi họng, việc sử dụng các thiết bị làm mát giá rẻ, không kiểm soát được độ ẩm và không khí, có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến đường hô hấp. Các loại điều hòa mini giá rẻ không có màng lọc bụi mịn, vi khuẩn hay kiểm soát nhiệt độ ổn định. Khi vận hành trong phòng kín, chúng có thể tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển, rất nguy hiểm với người già, trẻ nhỏ và người có bệnh nền.

Ngoài vấn đề sức khỏe, một rủi ro khác cũng được cảnh báo là nguy cơ cháy nổ từ linh kiện không đạt chuẩn. Do giá thành rẻ, phần lớn các sản phẩm này dùng bo mạch kém chất lượng, vỏ nhựa dễ cháy và dây điện không có cầu chì bảo vệ.

Anh Nguyễn Tiến Dũng, kỹ sư điện lạnh tại Hà Nội cảnh báo: “Tôi từng tháo máy mini mà dây điện nối thẳng từ phích vào mô-tơ, không qua bất kỳ bộ điều chỉnh dòng nào. Nếu cắm lâu, rất dễ quá tải, chập điện. Nhất là khi người dùng treo máy sát trần, ở nơi ẩm nóng như phòng trọ”.

Máy điều hòa mini treo tường giá rẻ đang trở thành trào lưu tiêu dùng mùa hè, đặc biệt với sinh viên và người có thu nhập thấp. Tuy nhiên, những sản phẩm “giá không tưởng” thường ẩn chứa rủi ro lớn về chất lượng, sức khỏe và an toàn điện. Do vậy, người tiêu dùng nên cân nhắc để tránh tiền mất, tật mang.

Một chiếc “điều hòa” vài trăm ngàn đồng có thể hấp dẫn trong vài phút livestream, nhưng cái giá người tiêu dùng phải trả sau đó quá đắt, từ mất ngủ, bệnh hô hấp đến nguy cơ chập cháy.