APEC 2022: Cơ hội và thách thức

Logo APEC 2022 mới được công bố gần đây dựa trên một chiếc giỏ tre đan xen của Thái Lan được sử dụng để vận chuyển quà tặng và trao đổi hàng hóa qua nhiều thế hệ, tượng trưng cho sự giao tiếp và hợp tác lâu đời giữa các quốc gia Vành đai Thái Bình Dương.

Thái Lan đã nỗ lực chuẩn bị để tạo tiền đề cho vai trò chủ tịch APEC sắp tới. Thủ tướng Prayut Chan-o-cha, trong chuyến tham dự hội nghị khí hậu COP26 vào đầu tháng 11, đã mời Tổng thống Mỹ Joe Biden và các nhà lãnh đạo thế giới khác tham dự Hội nghị các nhà lãnh đạo APEC dự kiến ​​tổ chức tại Bangkok vào tháng 11 năm 2022. Trong khi đó, các quan chức Thái Lan cùng với các doanh nghiệp tư nhân đang thúc đẩy Mô hình Kinh tế Xanh- Tuần hoàn sinh học (BCG) để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế sau đại dịch của Thái Lan một cách bền vững và bao trùm. Mô hình BCG liên quan đến việc sử dụng các nguồn tài nguyên sinh học tái tạo trong sản xuất hàng hóa, giảm thiểu chất thải và kết hợp năng lượng xanh để đáp ứng các mục tiêu không phát thải ròng. Những yếu tố này sẽ được áp dụng cho bốn ngành công nghiệp, đó là thực phẩm và nông nghiệp, y tế và sức khỏe, năng lượng sinh học và du lịch.

Thái Lan có bề dày thành tích trong việc tổ chức các hội nghị cấp cao quốc tế thành công. Lần đăng cai tổ chức APEC cuối cùng của nước này vào năm 2003 và được đánh giá cao, với các nhà lãnh đạo thế giới được chào đón bằng lễ rước xà lan hoàng gia lớn. Trong vai trò chủ tịch ASEAN năm 2019, Thái Lan đã hoàn thành các thành phần chính của Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và công bố Triển vọng ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP). Việc đưa ra AOIP là một thành tựu đáng chú ý và bất ngờ, xét đến bối cảnh ASEAN về các vấn đề an ninh và xung đột thương mại Mỹ-Trung. Thái Lan có khả năng tổ chức các cuộc họp thành công của APEC 2022, tuy nhiên yếu tố trong nước được coi là một trở ngại lớn. Bất ổn chính trị nội bộ luôn là trở ngại cho khả năng vươn ra quốc tế của Thái Lan. Trong thời gian Thái Lan làm chủ tịch ASEAN từ giữa năm 2008 đến tháng 12 năm 2009, sân bay lớn nhất của Bangkok đã bị những người biểu tình bảo thủ “áo vàng” chiếm giữ, khiến hàng nghìn du khách bị mắc kẹt. Thêm vào sự bối rối của chính phủ Thái Lan, Hội nghị Cấp cao ASEAN tại Pattaya đã bị gián đoạn bởi những người ủng hộ “áo đỏ” của Thủ tướng bị lật đổ Thaksin Shinawatra.

Trước ý kiến của nhiều nhà quan sát, các vấn đề trong nước - bao gồm cả những tranh cãi xung quanh cuộc tổng tuyển cử - đã không cản trở chức chủ tịch ASEAN của Thái Lan vào năm 2019. Tuy nhiên, năm 2022 sẽ có những khác biệt đáng kể. Với những thiệt hại kinh tế chưa từng có do đại dịch gây ra, các thể chế chủ chốt trong nước đang bị thách thức, điều kiện môi trường xấu đi và giá cả tăng cao. Chẳng hạn, các xe tải trên toàn quốc đã đình công trong vài tuần qua để phản đối việc tăng giá nhiên liệu, khiến Thủ tướng Thái Lan phải chuẩn bị cho các xe tải quân sự vận chuyển hàng hóa. Một chủ đề nóng khác là sửa đổi hiến pháp. Quốc hội Thái Lan gần đây đã bác bỏ một dự thảo sửa đổi tìm cách loại bỏ Thượng viện được bổ nhiệm, thay đổi phương pháp bổ nhiệm các thành viên của Tòa án Hiến pháp và các tổ chức chính trị độc lập khác, đồng thời hủy bỏ tất cả các lệnh do chính quyền ban hành kể từ năm 2014. Việc bác bỏ hoàn toàn dự thảo được gọi là “hiến chương của nhân dân”, theo đồng ý của một số học giả Thái Lan, sẽ chỉ làm trầm trọng thêm sự phân cực chính trị giữa phe bảo thủ và phe tự do. Không khó để hình dung sự bùng nổ của phong trào biểu tình của giới trẻ trong năm tới. Nếu mọi thứ vượt quá tầm kiểm soát, điều này rất có thể dẫn đến một cuộc đảo chính khác ở Thái Lan.

Trước những nghi ngờ ngày càng gia tăng trong nước cũng như việc tăng cường các ưu tiên trong nước, Thái Lan sẽ gặp khó khăn trong việc cố gắng điều hành suôn sẻ các cuộc họp của APEC vào năm 2022. Ngoài những rắc rối trong nước, còn có những mối lo ngại lớn hơn trên toàn cầu và khu vực như một đợt bùng phát COVID-19 khác hoặc một cuộc xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc. Thái Lan với tư cách là nước chủ nhà APEC 2022 sẽ đi trên một con đường rất gập ghềnh vào năm tới.