UNESCO bảo tồn đa dạng sinh học biển qua nghiên cứu DNA môi trường

Dự án thu thập dữ liệu từ nhiều mẫu loài sinh vật ở các kiểu môi trường khác nhau như đất, nước biển, tuyết, không khí trên khắp các khu vực biển được công nhận là Di sản thế giới, chứ không lấy mẫu trực tiếp từ một loài riêng lẻ.

Trợ lý Tổng giám đốc UNESCO phụ trách về văn hóa, ông Ernesto Ottone Ramírez cho biết: Các khu vực biển được UNESCO công nhận là Di sản thế giới đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các hệ sinh thái biển, có giá trị rất phổ quát, thu hút cộng đồng quan tâm và bảo tồn môi trường biển. 

UNESCO cho biết, dự án giúp xác định tính dễ bị tổn thương của đa dạng sinh học biển đối với biến đổi khí hậu và tác động của nó đối với sự phân bố và mô hình di cư của sinh vật biển trên khắp các khu Di sản thế giới.

Lấy mẫu DNA của các loài sinh vật mà không làm ảnh hưởng đến môi trường sống của chúng

Các khu vực biển được UNESCO công nhận là Di sản thế giới đều nhờ tính đa dạng sinh học độc đáo, hệ sinh thái nổi bật hoặc đại diện cho các giai đoạn quan trọng trong lịch sử trái đất. Trong bối cảnh của thập kỷ khoa học đại dương vì sự phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc giai đoạn 2021 - 2030, dự án được khởi động nhằm làm tăng sự hiểu biết về các xu hướng toàn cầu cũng như bảo tồn các hệ sinh thái biển.

Dự án DNA sẽ giám sát và bảo vệ tốt hơn các loài có nguy cơ tuyệt chủng nằm trong Sách đỏ của Liên minh Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN). Với sự hỗ trợ của người dân địa phương, dự án sẽ thu thập tài liệu, các mẫu vật để xác định trình tự gene trong phòng thí nghiệm chuyên biệt. Điều này giúp tiết kiệm sức người và không gây xáo trộn cuộc sống của các loài động, thực vật. Đặc biệt, việc sử dụng DNA trong giám sát đại dương và thu thập dữ liệu vẫn phải nằm trong các hệ thống tiêu chuẩn phù hợp về lấy mẫu và quản lý dữ liệu.

Theo đó, các nhà khoa học và cư dân địa phương sẽ lấy mẫu vật chất di truyền từ chất thải cá, màng nhầy hoặc tế bào để theo dõi các loài.

Các mẫu vật từ các khu bảo tồn đều được UNESCO áp dụng phương pháp luận nhất quán, từ đó đảm bảo thiết lập các tiêu chuẩn toàn cầu, thực hành quản lý và giám sát dữ liệu và đảm bảo cung cấp thông tin kịp thời cho cộng đồng.

Tất cả dữ liệu sẽ được Hệ thống thông tin đa dạng sinh học đại dương (OBIS) xử lý và công bố. Đây là hệ thống dữ liệu truy cập mở lớn nhất thế giới về sự phân bố và đa dạng của các loài sinh vật biển, được duy trì và hỗ trợ chung bởi một mạng lưới các nhà khoa học, nhà quản lý và người dùng dữ liệu trên toàn thế giới.

Lãnh đạo Ủy ban Hải dương học liên Chính phủ (IOC), Vladimir Ryabinin đánh giá, dự án nhằm nâng cao hiểu biết về sự sống trong đại dương và thiết lập các chỉ số chính sách quản lý và bảo tồn. Việc lấy mẫu DNA là sáng kiến sáng tạo có chi phí phải chăng và được kỳ vọng sẽ giúp con người hiểu rõ hơn về các hệ sinh thái đại dương, từ đó có biện pháp phù hợp và hiệu quả trong quản lý tài nguyên biển bền vững.

Thanh Bảo (T/H)