Sản lượng điện mặt trời của EU vượt qua điện than

Tiến sĩ Chris Rosslowe, nhà phân tích cấp cao và là tác giả chính của báo cáo cho biết: “Nhiên liệu hóa thạch đang mất dần vị thế trong năng lượng của EU. Khi Thỏa thuận Xanh châu Âu bắt đầu vào năm 2019, ít người nghĩ rằng quá trình chuyển đổi năng lượng của EU có thể diễn ra như ngày nay; điện gió và điện mặt trời đang đẩy điện than ra khỏi biên độ và buộc điện khí phải suy giảm về mặt cấu trúc”.

Bản Đánh giá điện năng châu Âu do tổ chức nghiên cứu năng lượng toàn cầu Ember công bố cung cấp thông tin tổng quan toàn diện đầu tiên về hệ thống điện của EU vào năm 2024. Bản đánh giá này phân tích dữ liệu về nhu cầu và sản lượng điện cả năm cho năm 2024 tại tất cả các quốc gia EU-27 để hiểu được tiến trình chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang điện sạch của khu vực này.

Sản lượng điện mặt trời tại châu Âu đã vượt qua điện than lần đầu tiên vào năm 2024

Ngành điện của EU đang trải qua một cuộc chuyển đổi sâu sắc, được thúc đẩy bởi Thỏa thuận Xanh châu Âu. Sản lượng điện mặt trời (11%) đã vượt qua điện than (10%) lần đầu tiên vào năm 2024, trong khi điện gió (17%) tạo ra nhiều điện hơn khí đốt (16%) trong năm thứ hai liên tiếp. Tăng trưởng mạnh mẽ của năng lượng mặt trời, kết hợp với sự phục hồi của thủy điện đã đẩy tỷ trọng năng lượng tái tạo lên gần một nửa sản lượng điện của EU (47%). Nhiên liệu hóa thạch tạo ra 29% điện của EU vào năm 2024. Năm 2019, trước Thỏa thuận Xanh, nhiên liệu hóa thạch cung cấp 39% điện của EU trong khi năng lượng tái tạo cung cấp 34%.

Những xu hướng này rất phổ biến. Năng lượng mặt trời đang phát triển ở mọi quốc gia EU và hơn một nửa hiện không có điện than hoặc có thị phần dưới 5% trong cơ cấu điện của họ. Điện than đã giảm từ vị trí là nguồn điện lớn thứ ba của EU vào năm 2019 xuống vị trí thứ sáu vào năm 2024. Sản lượng khí đốt của EU cũng giảm trong năm thứ năm liên tiếp (-6%), mặc dù nhu cầu điện có sự phục hồi rất nhỏ (+1%).

Sự gia tăng sản lượng điện gió và điện mặt trời đã làm giảm sự phụ thuộc của EU vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu và mức độ chịu ảnh hưởng của giá cả biến động kể từ cuộc khủng hoảng năng lượng. Phân tích của Ember cho thấy, nếu không có thêm công suất điện gió và điện mặt trời mới trong 5 năm qua, EU sẽ phải nhập khẩu thêm 92 tỷ mét khối khí đốt hóa thạch và 55 triệu tấn than với chi phí là 59 tỷ Euro.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Rosslowe nhấn mạnh: Mặc dù quá trình chuyển đổi điện của EU diễn ra nhanh hơn bất kỳ ai mong đợi trong 5 năm qua nhưng không thể coi đó là điều hiển nhiên. Cần phải đẩy nhanh quá trình cung cấp, đặc biệt là trong lĩnh vực điện gió, vốn đang phải đối mặt với những thách thức riêng biệt và khoảng cách cung cấp ngày càng lớn. Từ nay đến năm 2030, lượng điện gió bổ sung hàng năm cần tăng gấp đôi so với mức năm 2024. Tuy nhiên, những thành tựu trong năm năm qua sẽ tạo nên niềm tin rằng, với động lực và cam kết liên tục, chúng ta có thể vượt qua những thách thức và đạt được tương lai năng lượng an toàn hơn.

Tiến sĩ Beatrice Petrovich, nhà phân tích cấp cao tại Ember cho biết: “EU đang tiến gần hơn đến tương lai năng lượng sạch được cung cấp bởi năng lượng gió và năng lượng mặt trời trong nước. Hệ thống năng lượng mới này sẽ giảm thiểu tình trạng dễ bị tổn thương của khối trước cú sốc giá nhiên liệu hóa thạch, giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu và cung cấp năng lượng giá cả phải chăng cho các hộ gia đình và công ty của khối. Hành động chính sách kịp thời duy trì tăng trưởng năng lượng gió và năng lượng mặt trời, đẩy nhanh việc triển khai tính linh hoạt sạch và thúc đẩy quá trình điện khí hóa sẽ giúp đảm bảo tương lai cho sức cạnh tranh của EU”.

Jacopo Tosoni, Giám đốc chính sách tại Hiệp hội lưu trữ năng lượng châu Âu (EASE) chia sẻ: “Năng lực cạnh tranh của Liên minh châu Âu gắn liền chặt chẽ với việc triển khai nhanh chóng các giải pháp năng lượng sạch và linh hoạt, mở đường cho năng lượng bền vững và giá cả phải chăng. Không có gì ngạc nhiên khi năng lượng tái tạo và lưu trữ năng lượng đang trở thành nền tảng của quá trình chuyển đổi năng lượng”.

Lan Anh